ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΒΑΘΜΟΛΟΓΗΣΗΣ ΚΙΝΔΥΝΩΝ ARACHNE
Τι είναι το ARACHNE;
Το ARACHNE είναι ένα ολοκληρωμένο εργαλείο ΤΠ για την εξόρυξη και τον εμπλουτισμό δεδομένων, το οποίο ανέπτυξε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Στόχος του είναι να στηρίζει τις διαχειριστικές αρχές κατά τους διοικητικούς και διαχειριστικούς ελέγχους που πραγματοποιούν στον τομέα των Διαρθρωτικών Ταμείων (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης).
Το ARACHNE
- δημιουργεί μια ολοκληρωμένη βάση δεδομένων για έργα που υλοποιούνται στο πλαίσιο των Διαρθρωτικών Ταμείων της ΕΕ, τα οποία παρέχονται από τις διαχειριστικές αρχές του ΕΚΤ και του ΕΤΠΑ
- εμπλουτίζει τα δεδομένα με δημοσιοποιημένα στοιχεία προκειμένου να εντοπίσει, βάσει συγκεκριμένων δεικτών κινδύνου, τα έργα, τους δικαιούχους, τις συμβάσεις και τους αναδόχους που ενδέχεται να παρουσιάζουν κινδύνους απάτης, σύγκρουσης συμφερόντων ή παρατυπιών.
- ωστόσο, δεν στοχεύει στην αξιολόγηση της συμπεριφοράς μεμονωμένων αποδεκτών πόρων και, ως εκ τούτου, δεν χρησιμοποιείται για τον αυτόματο αποκλεισμό δικαιούχων από τους πόρους των Ταμείων. Το εργαλείο παρέχει εξαιρετικά πολύτιμες προειδοποιήσεις κινδύνων που συμβάλλουν στη βελτίωση των διαχειριστικών επαληθεύσεων, αλλά δεν παρέχει αποδεικτικά στοιχεία σφάλματος, παρατυπίας ή απάτης.
Το ARACHNE μπορεί να αυξήσει την αποτελεσματικότητα της επιλογής έργων και των διαχειριστικών επαληθεύσεων και να ενισχύσει περαιτέρω τον εντοπισμό, την πρόληψη και την ανίχνευση περιπτώσεων απάτης.
Ποια διαδικασία εφαρμόζεται για τον υπολογισμό των κινδύνων;
- Τα επιχειρησιακά δεδομένα των έργων που προέρχονται από τις διαχειριστικές αρχές των κρατών μελών στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου (ΕΚΤ) και του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης διαβιβάζονται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
- Τα επιχειρησιακά αυτά δεδομένα συμπληρώνονται περαιτέρω με στοιχεία από εξωτερικές πηγές δεδομένων, π.χ. Orbis και World Compliance, οι οποίες περιέχουν επισήμως δημοσιευμένα και διαθέσιμα στο κοινό δεδομένα για εταιρείες και πρόσωπα.
- Το εργαλείο ARACHNE υπολογίζει τους εκάστοτε δείκτες κινδύνου.
Τι είδους στοιχεία υπόκεινται σε επεξεργασία;
Το ARACHNE συλλέγει δεδομένα από τις διαχειριστικές αρχές του ΕΚΤ και του ΕΤΠΑ καθώς και από εξωτερικές πηγές δεδομένων. Τα δεδομένα αυτά αφορούν είτε νομικά είτε φυσικά πρόσωπα. Οι κατηγορίες προσωπικών δεδομένων που υπόκεινται σε επεξεργασία είναι οι εξής:
1. Από τις διαχειριστικές αρχές του ΕΚΤ και του ΕΤΠΑ:
- Δικαιούχοι: όνομα, διεύθυνση, αριθμός ΦΠΑ, αριθμός εργαζομένων, κύκλος εργασιών·
- Εταίροι έργου: όνομα, διεύθυνση, αριθμός ΦΠΑ, κύκλος εργασιών·
- (Υπ) Εργολάβοι: όνομα, διεύθυνση, αριθμός ΦΠΑ, κύκλος εργασιών·
- Πάροχοι υπηρεσιών: όνομα·
- Μέλη κοινοπραξίας: όνομα, διεύθυνση, αριθμός ΦΠΑ, κύκλος εργασιών·
- Κύριοι εμπειρογνώμονες για συμβάσεις παροχής υπηρεσιών: όνομα, ημερομηνία γέννησης·
- Εμπλεκόμενα άτομα: όνομα, ημερομηνία γέννησης, καθήκοντα.
2. Από εξωτερικές πηγές δεδομένων που παρέχονται από τις τεχνολογίες Vadis:
α) ORBIS από τον εμπορικό πάροχο Bureau Van Dijk:
- Στοιχεία για επιχειρήσεις: οικονομικά στοιχεία, διεύθυνση, ιστορικό·
- Μέτοχοι/διοίκηση/κύριο προσωπικό: όνομα, ημερομηνία γέννησης, καθήκοντα.
β) WORLD COMPLIANCE από τον εμπορικό πάροχο LexisNexis Risk Solutions, Inc.:
- Προφίλ πολιτικά εκτεθειμένων προσώπων, καθώς και προφίλ των μελών των οικογενειών τους και των στενών συνεργατών τους·
- Κατάλογος κυρώσεων, που περιλαμβάνει άτομα και επιχειρήσεις με τον υψηλότερο βαθμό κινδύνου·
- Κατάλογος μέτρων επιβολής, που περιλαμβάνει στοιχεία που λήφθηκαν από ρυθμιστικές και κρατικές αρχές καθώς και το περιεχόμενο προειδοποιήσεων και δράσεων κατά ατόμων και επιχειρήσεων·
- Συγκέντρωση πληροφοριών για ενδεχόμενους κινδύνους από εφημερίδες και περιοδικά (καθώς και πληροφοριών από τις κυριότερες ηλεκτρονικές εφημερίδες στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και σε τρίτες χώρες).
Όταν ένας χρήστης ARACHNE, π.χ. η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ή ένα κράτος μέλος, εντοπίζει μια μη έγκυρη αντιστοίχιση μεταξύ εσωτερικών και εξωτερικών πηγών δεδομένων, πρέπει να το αναφέρει στην ομάδα Arachne του τμήματος πληροφορικής της ΓΔ EMPL μέσω διαδικασίας που ονομάζεται «κύκλος ανάδρασης» (feedback loop). Οι διορθώσεις που γίνονται μέσω του κύκλου ανάδρασης θα έχουν αντίκτυπο στο σύστημα ARACHNE (υπολογισμένοι κίνδυνοι), αλλά όχι στην ίδια την αρχική πηγή πληροφοριών.
Ποια είναι η νομική βάση;
Το άρθρο 325 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να καταπολεμούν την απάτη και οιαδήποτε άλλη παράνομη δραστηριότητα κατά των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης. Ως εκ τούτου, η πρόληψη και ο εντοπισμός της απάτης είναι γενική υποχρέωση όλων των υπηρεσιών της Επιτροπής στο πλαίσιο των καθημερινών τους δραστηριοτήτων που συνεπάγονται τη χρήση πόρων.
Η νομική βάση του συστήματος ARACHNE περιλαμβάνει:
- τα άρθρα 60, 61, 62, 69 και το κεφάλαιο IV, τμήματα 1 και 2, του κανονισμού αριθ. 1083/2006 του Συμβουλίου·
- τα άρθρα 13, 14, 16, 19 και το τμήμα 7 του κανονισμού αριθ. 1828/2006 της Επιτροπής·
- το κεφάλαιο 2.2.3 της ανακοίνωσης της Επιτροπής σχετικά με τη στρατηγική καταπολέμησης της απάτης·
- τον κανονισμό αριθ. 966/2012 υπό το πρίσμα των άρθρων 325 και 317 της ΣΛΕΕ.
Ποια είναι τα οφέλη για τις διαχειριστικές αρχές;
Εκπλήρωση των απαιτήσεων του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1303/2013
Η ενσωμάτωση του εργαλείου ARACHNE στο σύστημα διαχείρισης και ελέγχου καθώς και η αποτελεσματική του εφαρμογή στην καθημερινή διαχείριση και επαλήθευση των δηλώσεων δαπανών και των έργων μπορεί να θεωρηθεί σημαντικό στοιχείο για την εκπλήρωση της απαίτησης του άρθρου 125 παράγραφος 4 στοιχείο γ) του κανονισμού (ΕΕ) αριθ.1303/2013. Η Επιτροπή έχει παράσχει μη δεσμευτικές τεχνικές οδηγίες στα κράτη μέλη (βλέπε επεξηγηματικό σημείωμα EGESIF 14-0021-00 της 16ης Ιουνίου 2014) για να τα βοηθήσει στην εφαρμογή του εν λόγω άρθρου.
Δωρεάν εγκατάσταση και λειτουργία του εργαλείου βαθμολόγησης κινδύνων
Η Επιτροπή προσφέρει την ανάπτυξη και την εφαρμογή του εργαλείου βαθμολόγησης κινδύνων ARACHNE χωρίς καμία επιβάρυνση στα κράτη μέλη. Μία σύμβαση πλαίσιο που υπέγραψε η Επιτροπή καλύπτει τις άδειες του ARACHNE για όλη την περίοδο προγραμματισμού 2014-2018 (μέχρι τη λήξη της περιόδου). Λίγο πριν από τη λήξη της σύμβασης, προβλέπεται αξιολόγηση της χρήσης και του αντικτύπου του εργαλείου. Ανάλογα με τα αποτελέσματα αυτής της αξιολόγησης, η Επιτροπή θα προτείνει να ανανεωθεί η σύμβαση μετά τη λήξη της σύμβασης-πλαισίου και θα υποστηρίξει σθεναρά τη δωρεάν παροχή αδειών στις εθνικές αρχές.
Παροχή κατάρτισης και τεχνικής υποστήριξης από την Επιτροπή
Εφόσον το ζητήσουν οι αρχές, η Επιτροπή παρέχει κατάρτιση στα άτομα που έχουν οριστεί να χρησιμοποιούν το ARACHNE. Επιπλέον, οι διαχειριστικές αρχές θα εκπαιδευτούν σχετικά με τον τρόπο ενσωμάτωσης του προγράμματος στην καθημερινή τους εργασία καθώς και στο σύστημα διαχείρισης και ελέγχου που εφαρμόζουν. Κοινός στόχος της Επιτροπής και των εθνικών και τοπικών αρχών είναι η πρόληψη και η καταπολέμηση της απάτης και των παρατυπιών καθώς και η αύξηση της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας των διαχειριστικών επαληθεύσεων.
Αύξηση της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας των διαχειριστικών επαληθεύσεων
Το εργαλείο βαθμολόγησης κινδύνων ARACHNE αποτελεί την τελευταία λέξη της τεχνολογίας όσον αφορά την εξόρυξη και τον εμπλουτισμό δεδομένων. Η εφαρμογή αυτής της προηγμένης τεχνολογίας θα συμβάλει σημαντικά στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας των διαχειριστικών επαληθεύσεων κατά την επιλογή των έργων και τη δημοσιονομική διαχείριση και τον έλεγχο των επιχειρησιακών προγραμμάτων. Οι επιτόπου έλεγχοι των έργων και οι διοικητικές επαληθεύσεις σχετικά με κάθε αίτηση επιστροφής χρημάτων από δικαιούχους είναι δαπανηρές διαδικασίες και απορροφούν πολλούς διοικητικούς πόρους. Το εργαλείο αυτό σάς βοηθά να κατανέμετε αποτελεσματικά τις ικανότητες του ανθρώπινου δυναμικού που διαθέτετε για τις επαληθεύσεις εγγράφων και τους επιτόπιους ελέγχους, εστιάζοντας στους δικαιούχους, στα έργα, στους αναδόχους και στις συμβάσεις που παρουσιάζουν τους περισσότερους κινδύνους.
Παρουσίαση και καταγραφή των αποτελεσμάτων της αυξημένης αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητας των διαχειριστικών επαληθεύσεων
Το εργαλείο ARACHNE θα δώσει στις διαχειριστικές αρχές τη δυνατότητα να αξιολογούν την αποτελεσματικότητα και την αποδοτικότητα της διαχειριστικής επαλήθευσης καθώς και να καταγράφουν και να παρουσιάζουν τα αποτελέσματα της αυξημένης αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητας των διαχειριστικών επαληθεύσεων σε βάθος χρόνου.
Ενίσχυση των μέτρων πρόληψης και καταπολέμησης των παρατυπιών
Το εργαλείο βαθμολόγησης κινδύνων ARACHNE εντοπίζει πάνω από 100 δείκτες κινδύνου, οι οποίοι χωρίζονται σε 7 κατηγορίες κινδύνου, όπως ανάθεση συμβάσεων, διαχείριση συμβάσεων, επιλεξιμότητα, επιδόσεις, συγκέντρωση, άλλα και προειδοποιήσεις δυσφήμισης και απάτης. Όλοι οι δείκτες κινδύνου μαζί βοηθούν τις διαχειριστικές αρχές να εντοπίζουν έργα, δικαιούχους, αναδόχους και συμβάσεις που παρουσιάζουν τους περισσότερους κινδύνους. Αφού τεθεί σε λειτουργία και αποτελεί μέρος του συστήματος διαχείρισης και ελέγχου, το εργαλείο βαθμολόγησης κινδύνων ARACHNE μπορεί να αυξήσει σημαντικά το επίπεδο πρόληψης και ανίχνευσης στο πλαίσιο της καταπολέμησης των παρατυπιών και της απάτης.
Οφέλη από τη ροή δεδομένων και τη μείωση της γραφειοκρατίας
Για τη νέα περίοδο προγραμματισμού 2014-2020, όλες οι διαχειριστικές αρχές έχουν εγκρίνει το ηλεκτρονικό τους σύστημα σύμφωνα με το άρθρο 72 παράγραφος (δ) του κανονισμού (EΕ) αριθ. 1303/2013. Πολλά από τα πεδία δεδομένων που χρησιμοποιούνται από το ARACHNE περιλαμβάνονται σε αυτό το σύστημα και μπορούν εύκολα να εξαχθούν, ώστε να είναι δυνατή η βαθμολόγηση όλου του φάσματος κινδύνων.