Αν ο εργοδότης σας σας στείλει να εργαστείτε σε άλλη χώρα, θα εξακολουθήσετε να είστε ασφαλισμένοι βάσει της νομοθεσίας της χώρας σας εφόσον πληροίτε τις προϋποθέσεις σχετικά με τους αποσπασμένους εργαζόμενους.

Αυτό σημαίνει ότι μπορείτε να εργαστείτε εκεί μέχρι 24 μήνες το πολύ για λογαριασμό του εργοδότη σας, ο οποίος έχει την έδρα του στη χώρα προέλευσης. Πριν αναχωρήσετε, πρέπει να εξασφαλίσετε ένα έντυπο‘A1’ το οποίο πιστοποιεί ότι υπάγεστε στη νομοθεσία της χώρας από την οποία αποσπαστήκατε. Ο εργοδότης σας δηλώνει την κατάστασή σας στον αρμόδιο φορέα κοινωνικής ασφάλισης.

Με τον τρόπο αυτό αποφεύγονται οι συχνές αλλαγές στο καθεστώς κοινωνικής σας ασφάλισης στην περίπτωση σύντομων περιόδων εργασίας στο εξωτερικό. Οι ίδιες διατάξεις εφαρμόζονται για τους αυτοαπασχολούμενους που ασκούν προσωρινά παρόμοια δραστηριότητα σε άλλη χώρα. >> Τηλεφορτώστε τον οδηγό μας για την απόσπαση

Ο εργοδότης σας πρέπει να υποβάλει αίτηση για το έντυπο Α1 πριν αρχίσει η απόσπασή σας. >> Τηλεφορτώστε τον οδηγό μας για την απόσπαση

Είστε διασυνοριακός εργαζόμενος εφόσον εργάζεστε σε χώρα της ΕΕ διαφορετική από αυτή στην οποία κατοικείτε και επιστρέφετε στη χώρα κατοικίας σας καθημερινά ή τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα. Ως διασυνοριακός εργαζόμενος, είστε ασφαλισμένος στη χώρα όπου εργάζεστε. Η χώρα αυτή είναι αρμόδια για τις παροχές κοινωνικής σας ασφάλισης.

Ειδικοί κανόνες ισχύουν για την υγειονομική περίθαλψη και την ανεργία. Όσον αφορά την υγειονομική περίθαλψη, έχετε δικαίωμα επιλογής: μπορείτε να αποκτήσετε αυτές τις παροχές είτε στον τόπο κατοικίας σας είτε στον τόπο εργασίας σας. Για περισσότερες πληροφορίες, ανατρέξτε στην ενότητα και στις συχνές ερωτήσεις σχετικά με τις παροχές ασθένειας.

Όσον αφορά τις παροχές ανεργίας, εάν βρίσκεστε σε πλήρη ανεργία, δικαιούστε παροχές μόνο στη χώρα όπου κατοικείτε. Για περισσότερες πληροφορίες, ανατρέξτε στην ενότητα και στις συχνές ερωτήσεις σχετικά με την ανεργία.

Οι δημόσιοι υπάλληλοι εξακολουθούν να υπάγονται στη νομοθεσία της υπηρεσίας τους ακόμα κι αν ασκούν άλλη μισθωτή ή/και μη μισθωτή δραστηριότητα σε άλλη χώρα.

Εάν εργάζεστε εν πλω, είστε ασφαλισμένοι στη χώρα της οποίας τη σημαία φέρει το εν λόγω σκάφος, ακόμα κι αν κατοικείτε σε διαφορετική χώρα. Είστε ασφαλισμένοι στη χώρα κατοικίας σας εφόσον η κύρια έδρα της επιχείρησης του εργοδότη σας βρίσκεται επίσης εκεί, ακόμα κι αν πρόκειται για διαφορετική χώρα από τη χώρα νηολόγησης του σκάφους.

Σε περίπτωση που δεν εργάζεστε, υπάρχουν δύο πιθανές καταστάσεις:

• Λαμβάνετε παροχές σε χρήμα λόγω της μισθωτής ή μη μισθωτής σας δραστηριότητας. Σε αυτή την περίπτωση, εξακολουθείτε να υπάγεστε στη νομοθεσία της χώρας στην οποία ήσασταν ασφαλισμένοι όταν εργαζόσασταν.
• Δεν προκύπτουν παροχές κοινωνικής ασφάλισης από τρέχουσα ή παρελθούσα εργασιακή σχέση και δεν είστε οικονομικά ενεργοί. Σε αυτή την περίπτωση, ως μη ενεργό πρόσωπο, υπάγεστε στη νομοθεσία της χώρας όπου κατοικείτε. Σημειώστε ότι σε ορισμένες χώρες η πρόσβαση στην κάλυψη κοινωνικής ασφάλισης βασίζεται στο κριτήριο της κατοικίας, ενώ σε άλλες ασφαλίζονται μόνον όσοι ασκούν επαγγελματική δραστηριότητα (καθώς και τα μέλη των οικογενειών τους). Για να μάθετε σχετικά με την κατάστασή σας, επικοινωνήστε με τον φορέα κοινωνικής σας ασφάλισης.  >> Χρησιμοποιήστε τον κατάλογό μας για να βρείτε φορέα επικοινωνίας

Κατ' αρχήν, ως σπουδαστής ο οποίος διαμένει προσωρινά στη χώρα όπου πραγματοποιεί τις σπουδές του, θεωρείστε ότι εξακολουθείτε να κατοικείτε στη χώρα σας και είστε ασφαλισμένοι εκεί.

Αυτό σημαίνει ότι δικαιούστε υγειονομική περίθαλψη στη χώρα όπου σπουδάζετε αφού προσκομίσετε την ευρωπαϊκή κάρτα ασφάλισης ασθένειας την οποία θα προμηθευτείτε από τον φορέα κοινωνικής ασφάλισης της χώρας σας, πριν από την αναχώρησή σας.

Εάν, για κάποιο λόγο, δεν είστε ασφαλισμένοι στη χώρα σας, πρέπει να επικοινωνήσετε με τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης της χώρας όπου σπουδάζετε, ώστε να εκτιμήσουν την κατάστασή σας. Εφόσον πληροίτε τις προϋποθέσεις προσωρινής διαμονής στην εν λόγω χώρα, ενδέχεται να εξασφαλίσετε κάλυψη εκεί και όχι στη χώρα κατοικίας σας. >> Χρησιμοποιήστε τον κατάλογό μας για να βρείτε φορέα επικοινωνίας

Δύο ή περισσότερες χώρες μπορεί να προβλέψουν εθνικές παρεκκλίσεις από τους κανόνες ΕΕ με κοινή συμφωνία προς το συμφέρον ενδιαφερόμενων ατόμων ή ομάδων. 

Οι εν λόγω παρεκκλίσεις γίνονται συνήθως ανά περίπτωση και, συνεπώς, για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε με τον φορέα κοινωνικής σας ασφάλισης. >> Χρησιμοποιήστε τον κατάλογό μας για να βρείτε φορέα επικοινωνίας

Η χώρα κατοικίας σας είναι ο τόπος όπου "συνήθως κατοικείτε", με άλλα λόγια, εκεί όπου βρίσκεται το "κέντρο των συμφερόντων" σας.

Κατά κανόνα, ο προσδιορισμός του τόπου κατοικίας αποφασίζεται από τους εθνικούς φορείς. Υπάρχει κατάλογος κριτηρίων που βοηθά τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης να εκτιμήσουν ποια χώρα πρέπει να θεωρείται τόπος κατοικίας σας στην περίπτωση αντιγνωμίας μεταξύ δύο ή περισσότερων χωρών. Σε αυτά τα κριτήρια περιλαμβάνονται: η διάρκεια της παρουσίας σας στην επικράτεια μαις χώρας, η οικογενειακή σας κατάσταση και οι οικογενειακοί δεσμοί σας, το καθεστώς στέγασής σας και ο βαθμός μονιμότητάς του, ο τόπος όπου ασκείτε επαγγελματικές ή μη αμειβόμενες δραστηριότητες, τα χαρακτηριστικά της επαγγελματικής σας δραστηριότητας, ο τόπος της φορολογικής σας έδρας, και στην περίπτωση σπουδαστών, η πηγή των εισοδημάτων σας.

Σε κάθε περίπτωση, η απόφαση για τη χώρα που θα θεωρείται ως τόπος κατοικίας σας θα λαμβάνεται από τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης και όχι από εσάς. >> Χρησιμοποιήστε τον κατάλογό μας για να βρείτε φορέα επικοινωνίας

Εάν εργάζεστε σε δύο ή περισσότερες χώρες, είστε ασφαλισμένοι στη χώρα κατοικίας σας εφόσον ασκείτε "ουσιώδες μέρος" της δραστηριότητάς σας εκεί. "Ουσιώδες μέρος" σημαίνει τουλάχιστον το 25% του χρόνου εργασίας σας ή/και της αμοιβής σας, αλλά είναι δυνατόν να παίζουν ρόλο και άλλα στοιχεία, καθώς και η συνολική σας κατάσταση.

Για να καθοριστεί εάν ασκείτε "ουσιώδες μέρος" της δραστηριότητάς σας στη χώρα κατοικίας σας, λαμβάνεται επίσης υπόψη η εικαζόμενη μελλοντική κατάσταση για τους επόμενους 12 μήνες. >> Τηλεφορτώστε τον οδηγό μας για την απόσπαση.

Εάν οι φορείς διαφορετικών χωρών δεν μπορούν να συμφωνήσουν ως προς την εθνική νομοθεσία που πρέπει να εφαρμοστεί στην περίπτωσή σας, οι κανόνες της ΕΕ διασφαλίζουν την προσωρινή εφαρμογή μίας νομοθεσίας, ώστε να μην μείνετε ανασφάλιστοι.

Εν τω μεταξύ, οι φορείς πρέπει να λάβουν μία απόφαση. Εάν δεν είναι δυνατόν να καταλήξουν σε συμφωνία, μπορούν να ακολουθήσουν μία διαδικασία διαλόγου και συμβιβασμού. Η υπόθεση μπορεί να παραπεμφθεί στη διοικητική επιτροπή για το συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης, η οποία και θα αποφασίσει.

Παρόμοια διαδικασία προβλέπεται για την προσωρινή χορήγηση παροχών. >> Για περισσότερες πληροφορίες τηλεφορτώστε τον οδηγό μας για την απόσπαση

Εάν εργάζεστε σε δύο ή περισσότερες χώρες, πρέπει να ενημερώσετε τον φορέα κοινωνικής ασφάλισης στη χώρα κατοικίας σας. Οι τοπικοί φορείς κοινωνικής ασφάλισης θα καθορίσουν τη νομοθεσία που εφαρμόζεται προσωρινά στην περίπτωσή σας και θα ενημερώσουν τους φορείς όλων των χωρών όπου ασκείτε τις επαγγελματικές σας δραστηριότητες.

Η προσωρινή νομοθεσία οριστικοποιείται εντός δύο μηνών, εκτός εάν οι άλλοι φορείς δεν συμφωνούν. Εάν δεν συμφωνούν, μπορούν να ακολουθήσουν μία διαδικασία διαλόγου και συμβιβασμού (βλ. ανωτέρω).

Εάν, λόγω των νέων κανονισμών για το συντονισμό της κοινωνικής ασφάλισης, υπάγεστε στη νομοθεσία χώρας διαφορετικής από εκείνη που προέβλεπαν οι παλαιοί κανόνες, η προηγούμενη νομοθεσία εξακολουθεί να εφαρμόζεται για όσο διάστημα η κατάστασή σας παραμένει αμετάβλητη, αλλά όχι για περισσότερα από 10 χρόνια.

Εάν το επιθυμείτε, μπορείτε να ζητήσετε να υπάγεστε στη νομοθεσία που προβλέπουν οι νέοι κανονισμοί. >> Χρησιμοποιήστε τον κατάλογό μας για να βρείτε φορέα επικοινωνίας

Ακόμα και στο πλαίσιο των νέων κανονισμών για το συντονισμό της κοινωνικής ασφάλισης, η απόσπαση παραμένει μια περιορισμένη χρονικά εξαίρεση από το γενικό κανόνα που ορίζει ότι πρέπει να είστε ασφαλισμένοι στη χώρα όπου εργάζεστε.

Συνεπώς, η περίοδος απόσπασης που χρησιμοποιείται δυνάμει των παλαιών κανόνων θα λαμβάνεται υπόψη και θα αφαιρείται από τη συνολική προθεσμία των 24 μηνών για την απόσπαση, την οποία προβλέπουν οι νέοι κανονισμοί.

Με τους κανόνες εκσυγχρονισμένου συντονισμού, από την 1^η Μαΐου 2010, οι ειδικοί κανόνες για τους εργαζόμενους στις μεταφορές καταργούνται: όλοι όσοι ασκούν δραστηριότητες σε δύο ή περισσότερες χώρες υπάγονται πλέον στους ίδιους κανόνες.

Ωστόσο, όσον αφορά τους κλάδους με υψηλή κινητικότητα, η διοικητική επιτροπή για το συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης υιοθετεί ειδικούς ερμηνευτικούς κανόνες με σκοπό να βοηθηθούν οι εργοδότες και οι εργαζόμενοι να εντοπίσουν την νομοθεσία που ισχύει για κάθε περίπτωση και για κάθε χρονική περίοδο. >> Δείτε τις σελίδες μας σχετικά με τη νομοθεσία της ΕΕ

Εάν δεν αλλάξει κάτι άλλο στην κατάστασή σας, ο εργοδότης σας μπορεί να ζητήσει ένα νέο έντυπο Ε101 από τον αρμόδιο φορέα κοινωνικής ασφάλισης. Ωστόσο, εάν ζητήσετε να υπάγεστε στη νομοθεσία που προβλέπουν οι νέοι κανονισμοί, ο εργοδότης σας πρέπει να ζητήσει το λεγόμενο φορητό έγγραφο Α1, το οποίο αντικαθιστά το Ε101 δυνάμει των νέων κανονισμών.