W każdym z 31 krajów stosujących przepisy UE istnieje specjalna instytucja łącznikowa, która posiada szczególne doświadczenie w transgranicznych sprawach dotyczących zabezpieczenia społecznego. Instytucja ta odpowiada na wnioski o udzielenie informacji lub pomocy ze strony obywateli oraz innych krajowych instytucji.

>> W celu znalezienia instytucji, z którą możesz się skontaktować, skorzystaj z naszego wykazu.

Ponieważ prawo UE jedynie koordynuje krajowe systemy zabezpieczenia społecznego, ocena Twojej sytuacji zawsze będzie zależała od przepisów prawa krajowego, które mają zastosowanie w Twoim przypadku. Władze krajowe mogą udzielić Ci rady i informacji, gdyż znają zarówno przepisy UE, jak i własne wewnętrzne regulacje prawne.

>> W celu znalezienia instytucji, z którą możesz się skontaktować, skorzystaj z naszego wykazu.

Nie ma możliwości bezpośredniego wniesienia sprawy do Trybunału Sprawiedliwości. Sąd krajowy rozpatrujący Twoją sprawę może zwrócić się do Trybunału o „orzeczenie prejudycjalne”, aby dowiedzieć się, jak należy interpretować konkretny przepis UE, jeśli decyzja w Twojej sprawie zależy od tej interpretacji. Taka interpretacja jest wiążąca.

Każdy sąd krajowy może skierować sprawę do Trybunału, nawet w pierwszej instancji. Jeśli dalsze odwołanie od jego decyzji nie jest możliwe, sąd ma obowiązek wnieść o orzeczenie prejudycjalne. Zawsze możesz zasugerować sędziemu prowadzącemu Twoją sprawę konsultację z Trybunałem, jednak w wielu przypadkach może okazać się, że istniejące orzecznictwo Trybunału stanowi wystarczającą podstawę do podjęcia decyzji w Twojej sprawie.

Komisja Europejska może skierować sprawę do Trybunału Sprawiedliwości, jeśli uzna, że przepisy ustawodawstwa krajowego są niezgodne z przepisami UE (tzw. „postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego”).

UE zapewnia szereg narzędzi służących do informowania i rozwiązywania problemów, które to narzędzia mogą pomóc obywatelom w znalezieniu rozwiązań lub wyegzekwowaniu ich praw. Co więcej, jeśli uważasz, że przepisy lub praktyki administracyjne danego kraju są sprzeczne z przepisami UE, możesz złożyć skargę do Komisji Europejskiej.

Komisja Europejska może zadecydować o podjęciu działań przeciw danemu krajowi, którego przepisy nie są zgodne z prawem UE, tak aby wyeliminować dane uchybienie. W razie konieczności może skierować też sprawę do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, wszczynając postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego. Do wszczęcia tego postępowania nie jest wymagane ani wyczerpanie wszelkich krajowych środków zaradczych i odwoławczych, ani powołanie się na konkretny przypadek.

Postępowanie to jest jednak czasochłonne – z ponad 600 wyroków Trybunału, tylko nieliczne zapadły w wyniku postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego. Ponad 90 % wyroków zostało wydanych na skutek wniosku o wydanie orzeczenia prejudycjalnego złożonego przez sąd krajowy.