Archive:Ψηφιακή οικονομία και στατιστικές για την κοινωνία της πληροφορίας - νοικοκυριά και άτομα

Στοιχεία Σεπτεμβρίου 2020.

Προβλεπόμενη επικαιροποίηση του άρθρου: Δεκέμβριος 2021.

This Statistics Explained article has been archived on 26 August 2021.

Highlights

Μέχρι το 2019, το ποσοστό των νοικοκυριών της ΕΕ-27 που διέθεταν πρόσβαση στο διαδίκτυο ανερχόταν στο 90 %, περίπου 26 ποσοστιαίες μονάδες πάνω από αυτό του 2009 (64 %).

Το 2019, στην ΕΕ-27, το 88 % των νοικοκυριών χρησιμοποιούσε ευρυζωνική πρόσβαση στο διαδίκτυο, δηλαδή ποσοστό κατά 33 % μεγαλύτερο από αυτό του 2009 (55 %).

Το 2019 το ποσοστό των ατόμων ηλικίας 16 έως 74 ετών στην ΕΕ-27 που παρήγγειλαν ή αγόρασαν αγαθά ή υπηρεσίες στο διαδίκτυο για προσωπική χρήση ανερχόταν σε 60 %, δηλαδή 14 ποσοστιαίες μονάδες μεγαλύτερο από αυτό του 2014 (46 %).

Πρόσβαση των νοικοκυριών στο διαδίκτυο, 2014 και 2019

Λετονία (LV), Λουξεμβούργο (LU), Σουηδία (SE) και Ελβετία (CH): διακοπή σειράς.
Σερβία (RS), Μαυροβούνιο (ME), Κοσσυφοπέδιο* (XK) και Βοσνία-Ερζεγοβίνη (BA): δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία.
* Η ονομασία αυτή χρησιμοποιείται με επιφύλαξη των θέσεων ως προς το καθεστώς και συνάδει με την απόφαση 1244 (1999) του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και τη γνώμη του Διεθνούς Δικαστηρίου σχετικά με τη διακήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου.
Πηγή: Eurostat (διαδικτυακός κωδικός δεδομένων: isoc_ci_in_h)

Το παρόν άρθρο παρουσιάζει τα πρόσφατα στατιστικά στοιχεία για πολλά θέματα της ψηφιακής οικονομίας και κοινωνίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση (EΕ), με έμφαση στη διαθεσιμότητα των τεχνολογιών των πληροφοριών και των επικοινωνιών (ΤΠΕ) καθώς και στη χρήση τους από τα άτομα και στα νοικοκυριά.

Οι ΤΠΕ επηρεάζουν πολλαπλώς την καθημερινή ζωή των ατόμων, τόσο στην εργασία όσο και στην προσωπική τους ζωή, για παράδειγμα, όταν επικοινωνούν ή όταν αγοράζουν αγαθά ή υπηρεσίες στο διαδίκτυο. Οι πολιτικές της ΕΕ καλύπτουν όλο το φάσμα από τη ρύθμιση σε ολόκληρους τομείς, όπως το ηλεκτρονικό εμπόριο, έως την προσπάθεια να προστατευθεί η ιδιωτική ζωή του ατόμου. Η ανάπτυξη της κοινωνίας της πληροφορίας θεωρείται, ως εκ τούτου, από πολλούς ως κρίσιμης σημασίας για την εξασφάλιση των αναγκαίων όρων για την προώθηση μιας σύγχρονης και ανταγωνιστικής οικονομίας.

Full article

Πρόσβαση στο διαδίκτυο

Οι ΤΠΕ έχουν γίνει ευρέως διαθέσιμες στο ευρύ κοινό, τόσο όσον αφορά την προσβασιμότητά τους όσο και το κόστος τους. Το έτος καμπής ήταν το 2007, όταν η πλειονότητα (53 %) των νοικοκυριών στην EΕ-27 διέθετε πρόσβαση στο διαδίκτυο. Το ποσοστό αυτό συνέχισε να αυξάνεται, υπερβαίνοντας τα τρία τέταρτα το 2012 και τα τέσσερα πέμπτα το 2014. Μέχρι το 2019, το ποσοστό των νοικοκυριών της ΕΕ-27 που διέθεταν πρόσβαση στο διαδίκτυο αυξήθηκε στο 90 %, περίπου 26 ποσοστιαίες μονάδες πάνω από αυτό του 2009.

Η ευρέως διαδεδομένη και οικονομικά προσιτή ευρυζωνική πρόσβαση αποτελεί ένα μέσο προώθησης της ενημερωμένης κοινωνίας που βασίζεται στη γνώση. Η ευρυζωνική ήταν, μακράν, ο συνηθέστερος τύπος πρόσβασης στο διαδίκτυο σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ-27: χρησιμοποιούνταν από το 88 % των νοικοκυριών στην ΕΕ-27 το 2019, ποσοστό κατά 33 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερο από αυτό του 2009 (55 %) — βλ. Γράφημα 1.

Γράφημα 1: Πρόσβαση στο διαδίκτυο και ευρυζωνική σύνδεση νοικοκυριών με το διαδίκτυο, ΕΕ-27, 2009-2019
(% όλων των νοικοκυριών)
Πηγή: Eurostat (isoc_ci_in_h) και (isoc_ci_it_h)

Το υψηλότερο ποσοστό (98 %) των νοικοκυριών που είχαν πρόσβαση στο διαδίκτυο το 2019 καταγράφηκε στις Κάτω Χώρες (βλ. Γράφημα 2), ενώ η Σουηδία, η Γερμανία, η Δανία, το Λουξεμβούργο, η Φινλανδία, η Ιρλανδία και η Ισπανία ανέφεραν επίσης ότι πάνω από 9 στα 10 νοικοκυριά είχαν πρόσβαση στο διαδίκτυο. Το χαμηλότερο ποσοστό πρόσβασης στο διαδίκτυο μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ-27 καταγράφηκε στη Βουλγαρία (75 %). Ωστόσο, η Βουλγαρία —μαζί με τη Ρουμανία, την Κύπρο, την Ισπανία, την Πορτογαλία και τη Λιθουανία— σημείωσε ταχεία αύξηση στο ποσοστό των νοικοκυριών που έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο, με αυξήσεις της τάξης των 16-23 ποσοστιαίων μονάδων μεταξύ 2014 και 2019. Δεν αποτελεί έκπληξη ότι καταγράφηκε σχετική σταθερότητα σε αρκετά κράτη μέλη, όπου το 2014 η πρόσβαση των νοικοκυριών στο διαδίκτυο βρισκόταν κοντά στο σημείο κορεσμού, όπως στο Λουξεμβούργο, τις Κάτω Χώρες και τη Δανία· το ίδιο ίσχυε και στην Ισλανδία και τη Νορβηγία.

Γράφημα 2: Πρόσβαση των νοικοκυριών στο διαδίκτυο, 2014 και 2019
(% όλων των νοικοκυριών)
Πηγή: Eurostat (isoc_ci_in_h)

Στο Γράφημα 3 απεικονίζεται η ύπαρξη, σε κάποιο βαθμό, διαφοροποίησης μεταξύ των αστικών και των αγροτικών περιοχών στην ΕΕ-27 σε ό,τι αφορά την πρόσβαση στο διαδίκτυο. Ενώ τα νοικοκυριά στις πόλεις καθώς και στις κωμοπόλεις και στα προάστια είχαν υψηλά ποσοστά πρόσβασης —92 % στις πόλεις και 89 % στις κωμοπόλεις και στα προάστια—, η πρόσβαση στο διαδίκτυο ήταν κάπως χαμηλότερη στις αγροτικές περιοχές (86 %). Σε 19 κράτη μέλη της ΕΕ-27, το ποσοστό των νοικοκυριών στις αγροτικές περιοχές με πρόσβαση στο διαδίκτυο ήταν μικρότερο σε σχέση με τα αντίστοιχα ποσοστά των νοικοκυριών των πόλεων ή των κωμοπόλεων και των προαστίων. Η διαφορά μεταξύ των αγροτικών περιοχών και των δύο άλλων τύπων περιοχών ήταν ιδιαίτερα έντονη στην Ελλάδα, τη Βουλγαρία, την Πορτογαλία, τη Σλοβενία και τη Ρουμανία, κάθε μια εκ των οποίων διέθετε χαμηλότερο συνολικό επίπεδο πρόσβασης στο διαδίκτυο από τον μέσο όρο της ΕΕ-27. Στη Γερμανία, το ποσοστό των νοικοκυριών με πρόσβαση στο διαδίκτυο ήταν το ίδιο στους τρεις διαφορετικούς βαθμούς αστικοποίησης, και για τις Κάτω Χώρες και τη Δανία σχεδόν το ίδιο (μία ποσοστιαία μονάδα χαμηλότερο στις κωμοπόλεις και τα προάστια στις Κάτω Χώρες και μία ποσοστιαία μονάδα υψηλότερο στις πόλεις στη Δανία). Στο Βέλγιο και τη Μάλτα, στις κωμοπόλεις και τα προάστια καταγράφηκε το υψηλότερο επίπεδο πρόσβασης στο διαδίκτυο, αλλά και στη Σλοβενία, όπου το ποσοστό των νοικοκυριών σε πόλεις, κωμοπόλεις και προάστια ήταν το ίδιο. Άλλες εξαιρέσεις ήταν η Εσθονία, η Γαλλία και το Λουξεμβούργο, όπου το υψηλότερο επίπεδο πρόσβασης στο διαδίκτυο καταγράφηκε στις πόλεις, αλλά το χαμηλότερο καταγράφηκε σε κωμοπόλεις και προάστια (και όχι σε αγροτικές περιοχές) και η Σουηδία, όπου το υψηλότερο επίπεδο πρόσβασης στο διαδίκτυο καταγράφηκε στις αγροτικές περιοχές.

Γράφημα 3: Πρόσβαση των νοικοκυριών στο διαδίκτυο ανά βαθμό αστικοποίησης, 2019
(% όλων των νοικοκυριών)
Πηγή: Eurostat (isoc_ci_in_h)

Χρήση του διαδικτύου

Από τις αρχές του 2019, τα έξι έβδομα (86 %) των ατόμων ηλικίας 16 έως 74 ετών στην ΕΕ-27 έκαναν χρήση του διαδικτύου (τουλάχιστον μία φορά τους τρεις μήνες που προηγήθηκαν της έρευνας). Το ποσοστό αυτό ήταν τουλάχιστον 90 % σε δέκα χώρες, με τις υψηλότερες τιμές να καταγράφονται στη Σουηδία (98 %) και στη Δανία (97 %). Συγκριτικά, περίπου τα τέσσερα πέμπτα όλων των ατόμων ηλικίας 16 έως 74 ετών χρησιμοποιούσαν το διαδίκτυο στην Κροατία (79 %), ενώ το ποσοστό αυτό ανερχόταν περίπου σε τρία τέταρτα στην Ιταλία (76 %), την Ελλάδα (76 %), την Πορτογαλία (75 %) και τη Ρουμανία (74 %). Το χαμηλότερο ποσοστό, λίγο πάνω από τα δύο τρίτα, καταγράφηκε στη Βουλγαρία (68 %).

Το ποσοστό του πληθυσμού της ΕΕ-27 που δεν είχε ποτέ χρησιμοποιήσει το διαδίκτυο ανερχόταν σε 10 % το 2019 (δύο εκατοστιαίες μονάδες χαμηλότερο από αυτό του προηγούμενου έτους), με το ποσοστό αυτό να μειώνεται περίπου στο ένα τρίτο του επιπέδου του 2009 (όταν ανερχόταν στο 32 %).

Το 2019 πάνω από τα τρία τέταρτα (77 %) των ατόμων στην ΕΕ-27 έκανε χρήση του διαδικτύου σε καθημερινή βάση —βλ. Γράφημα 4— ενώ ένα επιπλέον 7 % έκανε χρήση τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα (αλλά όχι καθημερινά). Επομένως, το 84 % των ατόμων έκαναν τακτική χρήση (τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα) του διαδικτύου. Το ποσοστό των χρηστών του διαδικτύου σε ημερήσια βάση μεταξύ όλων των χρηστών του διαδικτύου (που είχαν χρησιμοποιήσει το διαδίκτυο κατά τους προηγούμενους τρεις μήνες) ήταν κατά μέσο όρο 90 % στην ΕΕ-27 και κυμαινόταν στα κράτη μέλη της ΕΕ-27 από 77 % στη Ρουμανία έως και πάνω από 90 % σε δεκατέσσερα κράτη μέλη, με κορύφωση το 96 % στην Ιταλία, τη Μάλτα και τις Κάτω Χώρες. Η Ισλανδία (98 %) ανέφερε ακόμα υψηλότερο ποσοστό χρηστών του διαδικτύου σε ημερήσια βάση μεταξύ όλων των χρηστών του διαδικτύου.

Γράφημα 4: Συχνότητα χρήσης του διαδικτύου, 2019
(% των ατόμων 16 έως 74 ετών)
Πηγή: Eurostat (isoc_ci_ifp_iu) and (isoc_ci_ifp_fu)

Το Γράφημα 5 απεικονίζει τη χρήση του διαδικτύου κατά τις μετακινήσεις, δηλ. μακριά από το σπίτι ή από την εργασία, για παράδειγμα με τη βοήθεια φορητού υπολογιστή ή συσκευής χειρός μέσω κινητής ή ασύρματης σύνδεσης. Στο γράφημα συγκρίνονται τα στοιχεία για το 2014, όταν το 48 % των ατόμων ηλικίας 16 έως 74 ετών στην ΕΕ-27 χρησιμοποιούσε κινητή συσκευή για να συνδεθεί στο διαδίκτυο, με τα στοιχεία για το 2019, όταν το ποσοστό αυτό ανήλθε στο 73 %. Οι πιο κοινές κινητές συσκευές για τη σύνδεση στο διαδίκτυο ήταν τα κινητά ή τα έξυπνα τηλέφωνα, οι φορητοί υπολογιστές κάθε τύπου και οι υπολογιστές-ταμπλέτες.

Στη Σουηδία, τη Δανία, τις Κάτω Χώρες, την Ισπανία, το Βέλγιο, το Λουξεμβούργο, την Ιρλανδία, την Αυστρία και τη Γαλλία καταγράφηκαν τα υψηλότερα ποσοστά χρήσης κινητής σύνδεσης στο διαδίκτυο το 2019, καθώς πάνω από τα τέσσερα πέμπτα των ατόμων ηλικίας 16 έως 74 ετών χρησιμοποιούσαν το διαδίκτυο κατά τις μετακινήσεις τους, με το υψηλότερο ποσοστό να ανέρχεται στο 93 % στη Σουηδία, η οποία μοιράζεται την κορυφή με τη Νορβηγία. Συγκριτικά, το ποσοστό των ατόμων ηλικίας 16 έως 74 ετών που χρησιμοποίησαν το διαδίκτυο μακριά από το σπίτι ή την εργασία κυμάνθηκε από 63 % έως 70 % στην Πορτογαλία, την Ελλάδα, τη Βουλγαρία, τη Λετονία, τη Ρουμανία και τη Λιθουανία, με το ποσοστό αυτό να μειώνεται στο 59 % στην Πολωνία και το 50 % στην Ιταλία.

Γράφημα 5: Άτομα που χρησιμοποίησαν φορητό υπολογιστή ή συσκευή χειρός για πρόσβαση στο διαδίκτυο μακριά από το σπίτι ή από την εργασία, 2014 και 2019
(% των ατόμων ηλικίας 16 έως 74 ετών)
Πηγή: Eurostat (isoc_ci_im_i)

Μία από τις πιο κοινές δραστηριότητες στο διαδίκτυο στην ΕΕ-27 το 2019 ήταν η συμμετοχή στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, βλ. Γράφημα 6. Πάνω από τα μισά (54 %) άτομα ηλικίας 16 έως 74 ετών χρησιμοποιούσαν το διαδίκτυο για την κοινωνική τους δικτύωση (για παράδειγμα για τη σύνδεσή τους στο Facebook, Twitter, Instagram ή Snapchat). Το 71 % έως 76 % των ατόμων στο Βέλγιο, την Κύπρο, τη Σουηδία και τη Μάλτα χρησιμοποιούσαν μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με το ποσοστό αυτό να ανέρχεται στο 81 % στη Δανία και να αυξάνεται σημαντικά στην Ισλανδία (92 %) και στη Νορβηγία (86 %). Στο άλλο άκρο της κλίμακας, υπήρχαν δύο κράτη μέλη της ΕΕ-27 στα οποία λιγότερο από τον μισό πληθυσμό χρησιμοποιούσε τους ιστοχώρους αυτούς, και συγκεκριμένα η Ιταλία και η Γαλλία (και στις δύο χώρες 42 %).

Γράφημα 6: Άτομα που έκαναν χρήση του διαδικτύου για να συμμετάσχουν σε κοινωνικά δίκτυα, 2019
(% των ατόμων ηλικίας 16 έως 74 ετών)
Πηγή: Eurostat (isoc_ci_ac_i)

Απόρρητο και προστασία της προσωπικής ταυτότητας (έρευνα 2016)

Μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ-27 μπορούν να παρατηρηθούν διαφορές σε ό,τι αφορά τον τρόπο με τον οποίο οι χρήστες του διαδικτύου διαχειρίστηκαν τις προσωπικές πληροφορίες τους στο διαδίκτυο το 2016. Ελαφρώς λιγότερο από το ένα τρίτο (31 %) των χρηστών του διαδικτύου στην ΕΕ-27 δεν παρείχε προσωπικές πληροφορίες στο διαδίκτυο, ποσοστό που κυμαινόταν από μόνο 8 % στο Λουξεμβούργο έως 50% ή περισσότερο στη Βουλγαρία, την Πορτογαλία και τη Ρουμανία (βλ. Γράφημα 7). Επομένως, το 69 % των χρηστών του διαδικτύου στην ΕΕ-27 δεν παρείχαν κάποιου είδους προσωπικές πληροφορίες στο διαδίκτυο, ενώ πολλοί εξ αυτών έλαβαν διάφορα μέτρα ελέγχου της πρόσβασης στις εν λόγω προσωπικές πληροφορίες στο διαδίκτυο. Σχεδόν οι μισοί (45 %) από το σύνολο των χρηστών του διαδικτύου δεν επέτρεψαν τη χρήση προσωπικών πληροφοριών για διαφημιστικούς λόγους και κάτι λιγότερο από τα δύο πέμπτα (38 %) επέβαλαν περιορισμό της πρόσβασης στο προφίλ ή στο περιεχόμενό τους στους ιστοχώρους κοινωνικής δικτύωσης. Επιπλέον, πάνω από το ένα τρίτο (36 %) των χρηστών του διαδικτύου διάβασαν τις δηλώσεις πολιτικής απορρήτου προτού παράσχουν προσωπικές πληροφορίες, ενώ σχεδόν το ένα τρίτο (30 %) περιόρισε την πρόσβαση στη γεωγραφική του θέση.

Γράφημα 7: Άτομα που δεν παρείχαν πληροφορίες προσωπικού χαρακτήρα στο διαδίκτυο, 2016
(% των ατόμων που έκαναν χρήση του διαδικτύου στη διάρκεια του περασμένου έτους)
Πηγή: Eurostat (isoc_cisci_prv)

Το 2016, περίπου το 71 % των ατόμων ηλικίας 16 έως 74 ετών στην ΕΕ-27 που έκαναν χρήση του διαδικτύου τους προηγούμενους 12 μήνες γνώριζαν ότι τα cookies μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την ανίχνευση δραστηριοτήτων ατόμων στο διαδίκτυο. Η ενημέρωση σχετικά με το συγκεκριμένο ζήτημα ήταν ελαφρώς υψηλότερη (76 %) μεταξύ των νεότερων χρηστών (ηλικίας 16 έως 24 ετών) και χαμηλότερη (65 %) μεταξύ των χρηστών μεγαλύτερης ηλικίας (ηλικίας 55 έως 74 ετών). Μόλις πάνω από το ένα τρίτο (34 %) των χρηστών ηλικίας 16 έως 74 ετών ανέφεραν ότι είχαν αλλάξει τις ρυθμίσεις του προγράμματος περιήγησής τους για να αποτρέψουν ή να περιορίσουν τη χρήση cookies (βλ. Γράφημα 8).

Μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ-27, οι χρήστες του διαδικτύου στις Κάτω Χώρες (89 %), τη Γερμανία και τη Φινλανδία (σε αμφότερες 85 %) ήταν οι πλέον ενημερωμένοι σχετικά με το ότι τα cookies μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την ανίχνευση των δραστηριοτήτων τους στο διαδίκτυο. Η εν λόγω ενημέρωση ήταν επίσης υψηλή στη Δανία (81 %), την Κροατία (78 %), την Ιταλία (77 %), το Λουξεμβούργο και την Αυστρία (σε αμφότερες 76 %). Αντιθέτως, λιγότεροι από τους μισούς χρήστες του διαδικτύου ήταν ενημερωμένοι σχετικά στη Ρουμανία, (38 %), τη Λετονία (47 %) και την Κύπρο (48 %)· χαμηλός βαθμός ενημέρωσης αναφέρθηκε επίσης για την Τουρκία και τη Βόρεια Μακεδονία (σε αμφότερες 30 %). Το ποσοστό των χρηστών του διαδικτύου που είχαν αλλάξει τις ρυθμίσεις του προγράμματος περιήγησής τους για να αποτρέψουν ή να περιορίσουν τη χρήση cookies υπερέβαινε τους μισούς σε ένα μόνο κράτος μέλος, στο Λουξεμβούργο (54 %). Αντιθέτως, λιγότερο από το ένα πέμπτο των χρηστών του διαδικτύου είχαν λάβει παρόμοια μέτρα στην Τσεχική Δημοκρατία, τη Ρουμανία, τη Βουλγαρία, την Κύπρο και τη Λετονία, καθώς και στην Τουρκία.

Γράφημα 8: Χρήση cookies και ρυθμίσεις προγράμματος περιήγησης, 2016
(% των ατόμων που έκαναν χρήση του διαδικτύου στη διάρκεια του περασμένου έτους)
Πηγή: Eurostat (isoc_cisci_prv)

Παραγγελία ή αγορά αγαθών και υπηρεσιών

Το ποσοστό των ατόμων ηλικίας 16 έως 74 ετών στην ΕΕ-27 που παρήγγειλαν ή αγόρασαν αγαθά ή υπηρεσίες στο διαδίκτυο για προσωπική χρήση συνέχισε να αυξάνεται: το 2019 ανήλθε σε 60 %, σημειώνοντας αύξηση 14 ποσοστιαίων μονάδων σε σύγκριση με το 2014 (βλ. Γράφημα 9). Πάνω από τα τρία τέταρτα των ατόμων στη Γερμανία παρήγγειλαν ή αγόρασαν αγαθά ή υπηρεσίες στο διαδίκτυο το 2019 και το ποσοστό αυτό αυξήθηκε τουλάχιστον στα τέσσερα πέμπτα στις Κάτω Χώρες (81 %), τη Σουηδία (82 %) και τη Δανία (84 %). Αντιθέτως, το ποσοστό αυτό ήταν χαμηλότερο στη Ρουμανία (23 %) και στη Βουλγαρία (22 %).

Με εξαίρεση τα πέντε κράτη μέλη της ΕΕ-27 που ανέφεραν διακοπή σειράς —Εσθονία, Λετονία, Λουξεμβούργο, Ρουμανία και Σουηδία— η μεγαλύτερη αύξηση σε ό,τι αφορά το ποσοστό των ατόμων που παρήγγειλαν ή αγόρασαν αγαθά ή υπηρεσίες στο διαδίκτυο μεταξύ 2014 και 2019 καταγράφηκε στη Λιθουανία (έως 22 ποσοστιαίες μονάδες), ακολουθούμενη από την Τσεχική Δημοκρατία και την Ισπανία (αμφότερες έως 21 ποσοστιαίες μονάδες). Δεν αποτελεί έκπληξη ότι κάποιες από τις μικρότερες αυξήσεις (έως 5 ή 7 ποσοστιαίες μονάδες) παρατηρήθηκαν στη Φινλανδία, τη Δανία και τη Σουηδία, όπου τα ποσοστά των ατόμων που παρήγγειλαν ή αγόρασαν αγαθά ή υπηρεσίες στο διαδίκτυο ήταν ήδη σχετικά υψηλά σε σύγκριση με άλλα κράτη μέλη· το ίδιο ίσχυε και στο Ηνωμένο Βασίλειο και τη Νορβηγία. Ωστόσο, το ποσοστό των ατόμων που παρήγγειλαν αγαθά ή υπηρεσίες μέσω του διαδικτύου αυξήθηκε επίσης με σχετικά συγκρατημένο ρυθμό στη Μάλτα και στη Γαλλία (αμφότερες 8 ποσοστιαίες μονάδες).

Γράφημα 9: Άτομα που έχουν παραγγείλει αγαθά ή υπηρεσίες μέσω του διαδικτύου για προσωπική χρήση τους 12 μήνες που προηγήθηκαν της έρευνας, 2014 και 2019
(% των ατόμων 16 έως 74 ετών)
Πηγή: Eurostat (isoc_ec_ibuy)

Υπηρεσίες που παραγγέλθηκαν από άλλα άτομα μέσω του διαδικτύου

Το 2019 το ποσοστό των ατόμων (ηλικίας 16 έως 74 ετών) στην ΕΕ-27 που χρησιμοποίησαν κάποιον δικτυακό τόπο ή κάποια εφαρμογή για την κράτηση καταλύματος από άλλο άτομο (ιδιώτη) κατά τους προηγούμενους 12 μήνες ανήλθε σε 21 %. Το ποσοστό κυμαινόταν από 46 % στο Λουξεμβούργο, και πάνω από το ένα τέταρτο του συνόλου στην Ιρλανδία, τη Μάλτα και το Βέλγιο, έως σε λιγότερο από 1 ένα στα 10 άτομα σε έξι κράτη μέλη της ΕΕ-27, με τα μικρότερα ποσοστά να καταγράφονται στη Βουλγαρία, τη Ρουμανία και τη Σλοβενία (και στις τρεις 9 %), τη Λετονία (8 %), την Τσεχική Δημοκρατία και την Κύπρο (και στις δύο 5 %). Η επιγραμμική κράτηση καταλύματος από άλλους ιδιώτες ήταν πιο συνηθισμένη μεταξύ ατόμων μέσης ηλικίας (ηλικίας 25 έως 54 ετών) από ό,τι μεταξύ των νεότερων (ηλικίας 16 έως 24 ετών) ή μεγαλύτερων (ηλικίας 55 έως 74 ετών) γενιών. Το μεγαλύτερο μέρος των εν λόγω υπηρεσιών είχαν παραγγελθεί μέσω ειδικών δικτυακών τόπων ή εφαρμογών που λειτουργούν ως μεσάζοντες, δίνοντας τη δυνατότητα σε ιδιώτες να μοιράζονται την πρόσβαση σε υπηρεσίες στέγασης —για παράδειγμα, Airbnb, Lovehomeswap ή Couchsurfing.

Γράφημα 10: Άτομα που έχουν χρησιμοποιήσει οποιονδήποτε ιστότοπο ή εφαρμογή για κράτηση καταλύματος από άλλο άτομο τους 12 μήνες που προηγήθηκαν της έρευνας, 2019
(% των ατόμων 16 έως 74 ετών)
Πηγή: Eurostat (isoc_ci_ce_i)

Παρόμοια ανάλυση παρουσιάζεται στο Γράφημα 11, που δείχνει το ποσοστό των ατόμων που έκαναν χρήση ιστότοπου ή εφαρμογής για υπηρεσία μεταφοράς από άλλο άτομο. Αυτού του είδους η υπηρεσία ήταν γενικά λιγότερο συνήθης από την κράτηση καταλύματος, αλλά και αυτή προσφερόταν συχνά μέσω ειδικών δικτυακών τόπων και εφαρμογών (για παράδειγμα, Liftshare, UberPool ή WunderCar)· η μέση χρήση αυτών των τύπων υπηρεσιών σε όλη την ΕΕ-27 από άτομα (ηλικίας 16 έως 74 ετών) ανερχόταν στο 8 %. Μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ-27, το ποσοστό των ατόμων που χρησιμοποιούν οποιονδήποτε ιστότοπο ή μια εφαρμογή για την οργάνωση υπηρεσίας μεταφορών το 2019 κορυφώθηκαν στην Εσθονία (29 %). Γενική διαπίστωση ήταν ότι λιγότερο από 1 στα 10 άτομα χρησιμοποίησαν διαδικτυακούς τόπους ή εφαρμογές για μεταφορικές υπηρεσίες· για την ακρίβεια, η κατάσταση αυτή παρατηρήθηκε σε 18 κράτη μέλη. Οι ηλεκτρονικές κρατήσεις στις μεταφορές από άλλα άτομα τείνουν να είναι συνηθέστερες στις νεότερες γενιές (ηλικίας 16 έως 24 ετών) από ό,τι για τα μεγαλύτερα σε ηλικία άτομα.

Γράφημα 11: Άτομα που έχουν χρησιμοποιήσει οποιονδήποτε ιστότοπο ή εφαρμογή για υπηρεσίες μεταφορών από άλλο άτομο τους 12 μήνες που προηγήθηκαν της έρευνας, 2019
(% των ατόμων 16 έως 74 ετών)
Πηγή: Eurostat (isoc_ci_ce_i)

Πρωτογενή στοιχεία για πίνακες και γραφήματα (MS Excel)

Ψηφιακή οικονομία και κοινωνία — νοικοκυριά και μεμονωμένα άτομα: πίνακες και γραφήματα (στα αγγλικά)

Πηγές δεδομένων

Οι ταχείες τεχνολογικές αλλαγές σε τομείς σχετικούς με το διαδίκτυο και άλλες νέες εφαρμογές των ΤΠΕ συνιστούν προκλήσεις για τις στατιστικές. Επομένως, υπήρξε σημαντική ανάπτυξη στον τομέα αυτό και τα στατιστικά εργαλεία προσαρμόστηκαν για να ικανοποιούν τις νέες απαιτήσεις για στοιχεία. Πράγματι, οι στατιστικές στον εν λόγω τομέα επανεξετάζονται σε ετήσια βάση, ώστε να ικανοποιούν τις ανάγκες των χρηστών και να συμβαδίζουν με τον ταχύ ρυθμό των αλλαγών.

Η προσέγγιση αυτή αντικατοπτρίζεται στην έρευνα της Eurostat σχετικά με την χρήση των ΤΠΕ από τα νοικοκυριά και τα μεμονωμένα άτομα. Αυτή η ετήσια έρευνα χρησιμοποιείται για τη συγκριτική αξιολόγηση εξελίξεων που συνδέονται με τις ΤΠΕ, τόσο με την παρακολούθηση της εξέλιξης βασικών μεταβλητών στην πάροδο του χρόνου όσο και με τη βαθύτερη εξέταση άλλων πτυχών σε μια δεδομένη χρονική στιγμή. Παρά το ότι η έρευνα αρχικά επικεντρωνόταν σε θέματα πρόσβασης και σύνδεσης, στη συνέχεια το πεδίο της επεκτάθηκε για να καλύψει ποικιλία θεμάτων (για παράδειγμα, την ηλεκτρονική διακυβέρνηση και το ηλεκτρονικό εμπόριο), καθώς και κοινωνικοοικονομικές αναλύσεις (όπως η περιφερειακή πολυμορφία, η έμφυλη ιδιαιτερότητα, οι ηλικιακές και οι εκπαιδευτικές διαφορές και το καθεστώς απασχόλησης). Το πεδίο της έρευνας όσον αφορά τις διάφορες τεχνολογίες προσαρμόζεται επίσης, για να καλύπτει νέες ομάδες προϊόντων και τρόπους παροχής τεχνολογιών πληροφόρησης σε τελικούς χρήστες (π.χ. συμπερίληψη νέων ερωτήσεων σχετικά με την ενοικίαση καταλυμάτων ή υπηρεσίες μεταφορών μεταξύ ιδιωτών μέσω του διαδικτύου το 2017).

Η περίοδος αναφοράς για την έρευνα σχετικά με τη χρήση των ΤΠΕ στα νοικοκυριά και από τα άτομα είναι, στις περισσότερες περιπτώσεις, το πρώτο τρίμηνο κάθε έτους· στις περισσότερες χώρες η έρευνα διενεργείται το δεύτερο τρίμηνο κάθε έτους. Σημειωτέον ότι η ενότητα σχετικά με την ιδιωτική ζωή και την προστασία της προσωπικής ταυτότητας αποτελούσε μέρος της έρευνας του 2016 (αλλά δεν επαναλήφθηκε το 2017, το 2018 και το 2019).

Κάλυψη και ορισμοί

Η έρευνα ΤΠΕ για τα νοικοκυριά καλύπτει νοικοκυριά με ένα, τουλάχιστον, μέλος τους στην ηλικιακή ομάδα 16 έως 74 ετών. Η πρόσβαση στο διαδίκτυο των νοικοκυριών αφορά το ποσοστό των νοικοκυριών που διαθέτουν πρόσβαση στο διαδίκτυο, έτσι ώστε να μπορεί το κάθε μέλος του νοικοκυριού να χρησιμοποιήσει το διαδίκτυο στο σπίτι, εφόσον το επιθυμεί, ή να αποστείλει απλώς ένα ηλεκτρονικό μήνυμα.

Ως χρήστες του διαδικτύου ορίζονται όλα τα άτομα ηλικίας 16 έως 74 ετών που χρησιμοποίησαν το διαδίκτυο τους τρεις μήνες που προηγήθηκαν της έρευνας. Τακτικοί χρήστες του διαδικτύου είναι τα άτομα που χρησιμοποίησαν το διαδίκτυο τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα, κατά μέσο όρο, τους τρεις μήνες που προηγήθηκαν της έρευνας.

Οι ενσύρματες τεχνολογίες που χρησιμοποιήθηκαν περισσότερο για την πρόσβαση στο διαδίκτυο χωρίζονται στις ευρυζωνικές και σ’ αυτές μέσω κλήσης από συνήθη ή ISDN τηλεφωνική γραμμή. Η ευρυζωνική πρόσβαση περιλαμβάνει ψηφιακές συνδρομητικές γραμμές (DSL) και χρησιμοποιεί τεχνολογία μεταφοράς δεδομένων σε υψηλές ταχύτητες. Ως ευρυζωνικές γραμμές ορίζονται αυτές που διαθέτουν χωρητικότητα υψηλότερη του ISDN, δηλαδή ίση ή υψηλότερη των 144 kbit/s. Δημοφιλείς συσκευές πρόσβασης του διαδικτύου στο σπίτι είναι οι σταθεροί και οι φορητοί υπολογιστές, ενώ προσφάτως παρατηρήθηκε επέκταση και σε άλλες τεχνολογίες που βασίζονται στο διαδίκτυο.

Η χρήση κινητής σύνδεσης στο διαδίκτυο ορίζεται ως η χρήση του διαδικτύου μακριά από το σπίτι ή την εργασία με φορητούς υπολογιστές ή συσκευές χειρός μέσω δικτύων κινητής τηλεφωνίας ή ασύρματης σύνδεσης.

Η παραγγελία αγαθών και υπηρεσιών από άτομα αναφέρεται στους 12 μήνες που προηγήθηκαν της έρευνας και περιλαμβάνει τις επιβεβαιωμένες κρατήσεις διαμονής ή ταξιδίων, τις χρηματοοικονομικές επενδύσεις, τις τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες, τα βιντεοπαιχνίδια ή το λογισμικό, καθώς και τις υπηρεσίες πληροφόρησης από το διαδίκτυο με άμεση αμοιβή. Τα αγαθά και οι υπηρεσίες που αποκτώνται μέσω διαδικτύου δωρεάν εξαιρούνται. Εξαιρούνται επίσης παραγγελίες που πραγματοποιούνται με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, SMS ή MMS που συντάσσονται από τον χρήστη.

Πλαίσιο

Τον Μάιο του 2015 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε την στρατηγική για την ψηφιακή ενιαία αγορά (COM(2015) 192 final) ως μία από τις 10 κορυφαίες πολιτικές προτεραιότητες. Η στρατηγική περιλάμβανε 16 πρωτοβουλίες που κάλυπταν τρεις ευρείς πυλώνες: την προώθηση της βελτίωσης της διαδικτυακής πρόσβασης σε αγαθά και υπηρεσίες σε όλη την Ευρώπη· τη δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών για την ανάπτυξη των ψηφιακών δικτύων και υπηρεσιών· τη διασφάλιση ότι η ευρωπαϊκή οικονομία και βιομηχανία θα αξιοποιήσουν πλήρως την ψηφιακή οικονομία ως δυνητικό μοχλό ανάπτυξης. Στο Πρόγραμμα εργασίας της Επιτροπής για το 2017 Δημιουργία μιας Ευρώπης που προστατεύει, ενδυναμώνει και υπερασπίζεται τους πολίτες της (COM(2016) 710), η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε να προχωρήσουν γρήγορα οι προτάσεις που είχαν ήδη υποβληθεί και να επανεξεταστεί η πρόοδος που επιτεύχθηκε για την ολοκλήρωση της ενιαίας ψηφιακής αγοράς.

Οι ευρυζωνικές τεχνολογίες θεωρούνται σημαντικές στη μέτρηση της πρόσβασης και της χρήσης του διαδικτύου, αφού παρέχουν στους χρήστες τη δυνατότητα ταχείας μεταφοράς μεγάλου όγκου δεδομένων και κρατούν ανοιχτές τις γραμμές πρόσβασης. Πράγματι, η υιοθέτηση υψίρρυθμων και υπερταχέων ευρυζωνικών συνδέσεων θεωρείται βασικός δείκτης στον τομέα της πολιτικής ΤΠΕ. Παρότι οι ψηφιακές συνδρομητικές γραμμές (DSL) εξακολουθούν να αποτελούν την κύρια μορφή παροχής ευρυζωνικής τεχνολογίας στην ΕΕ, εναλλακτικές λύσεις, όπως η χρήση καλωδίου, δορυφόρου, οπτικών ινών και ασύρματων τοπικών βρόχων, γνωρίζουν όλο και ευρύτερη διάδοση.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ετοιμάζει σειρά πρωτοβουλιών για την ενίσχυση των δεξιοτήτων ΤΠΕ στο εργατικό δυναμικό, στο πλαίσιο της ευρύτερης ατζέντας για τη βελτίωση της αναβάθμισης των δεξιοτήτων, της πρόβλεψης της ζήτησης δεξιοτήτων και της αντιστοίχισης της προσφοράς δεξιοτήτων με τη ζήτηση. Με σκοπό την αύξηση της προσφοράς ειδικών σε θέματα ΤΠΕ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ξεκίνησε τον μεγάλο συνασπισμό για την ψηφιακή απασχόληση Grand Coalition for Digital Jobs (στα αγγλικά), μια πανευρωπαϊκή σύμπραξη που αποσκοπεί να αξιοποιήσει τα ευρωπαϊκά διαρθρωτικά και επενδυτικά ταμεία για τον περιορισμό των δυσκολιών που σχετίζονται με τις προσλήψεις ειδικών ΤΠΕ.

Στις 10 Ιουνίου 2016 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε ένα νέο θεματολόγιο δεξιοτήτων για την Ευρώπη, μέσω του οποίου επιδιώκει να προωθήσει σειρά δράσεων με σκοπό να διασφαλίσει την παροχή της κατάλληλης κατάρτισης, των κατάλληλων δεξιοτήτων και της κατάλληλης υποστήριξης στους πολίτες της ΕΕ ώστε να είναι εφοδιασμένοι με τις δεξιότητες που είναι αναγκαίες στις σύγχρονες συνθήκες εργασίας, συμπεριλαμβανομένης της προώθησης των ψηφιακών δεξιοτήτων.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διεξήγαγε το 2017 ενδιάμεση επανεξέταση της στρατηγικής για την ψηφιακή ενιαία αγορά (COM (2017) 228 final), η οποία επιβεβαίωσε ότι τα δύο τρίτα των Ευρωπαίων θεωρούν ότι η εισαγωγή των πλέον πρόσφατων ψηφιακών τεχνολογιών είχε θετικό αντίκτυπο στην κοινωνία, την οικονομία και τη ζωή τους. Η επανεξέταση εντόπισε επίσης τρεις αναδυόμενες προκλήσεις:

να διασφαλιστεί ότι οι επιγραμμικές πλατφόρμες θα συνεχίσουν να αποφέρουν οφέλη στην οικονομία και την κοινωνία — για την καταπολέμηση του παράνομου επιγραμμικού περιεχομένου και την ενθάρρυνση της ενίσχυσης της ευθύνης μεταξύ των παρόχων επιγραμμικών πλατφορμών·
να αναπτυχθεί στο έπακρο το δυναμικό της ευρωπαϊκής οικονομίας δεδομένων — για παράδειγμα, με την υποβολή προτάσεων για την ελεύθερη ροή δεδομένων μη προσωπικού χαρακτήρα εντός της ΕΕ· και
να προστατεύονται οι πόροι της Ευρώπης μέσω της αντιμετώπισης των προκλήσεων στον τομέα της κυβερνοασφάλειας — συμπεριλαμβανομένου ενός σχεδίου στρατηγικής για την ταχεία αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης σε περίπτωση κυβερνοπεριστατικού μεγάλης κλίμακας.

Το 2019 η νέα πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κ. Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, περιέγραψε τον τρόπο με τον οποίο επιθυμούσε η ΕΕ να αξιοποιήσει τις ευκαιρίες που προσφέρει η ψηφιακή εποχή. Πράγματι, η προτεραιότητα Μια Ευρώπη έτοιμη για την ψηφιακή εποχή αποτελεί μία από τις έξι προτεραιότητες της Επιτροπής για την περίοδο 2019-2024. Αυτός ο ψηφιακός μετασχηματισμός βασίζεται στην παραδοχή ότι οι ψηφιακές τεχνολογίες και λύσεις θα πρέπει: να δημιουργούν νέες ευκαιρίες για τις επιχειρήσεις· να προωθούν την ανάπτυξη αξιόπιστης τεχνολογίας· να ενισχύουν την ανοικτή και δημοκρατική κοινωνία· να διευκολύνουν τη δυναμική και βιώσιμη οικονομία· να συμβάλλουν στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Στο πλαίσιο αυτό, κατά τη διάρκεια του Φεβρουαρίου 2020, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε μια γενική παρουσίαση των ιδεών και των δράσεων της Επιτροπής για τη Διαμόρφωση του ψηφιακού μέλλοντος της Ευρώπης Shaping Europe’s Digital Future (στα αγγλικά), καθώς και συγκεκριμένες προτάσεις σχετικά με:

την ευρωπαϊκή στρατηγική για τα δεδομένα (COM (2020) 66 final), η οποία επιδιώκει να προωθήσει την ΕΕ ως ηγετικό πρότυπο για μια κοινωνία που ενδυναμώνεται από τα δεδομένα ώστε να λαμβάνει καλύτερες αποφάσεις — στις επιχειρήσεις και στον δημόσιο τομέα· και
τη Λευκή Βίβλο Τεχνητή νοημοσύνη — Η ευρωπαϊκή προσέγγιση της αριστείας και της εμπιστοσύνης (COM (2020) 65 final), η οποία υποστηρίζει μια ρυθμιστική και επενδυτική προσέγγιση με διττό στόχο την προώθηση της υιοθέτησης της τεχνητής νοημοσύνης και την αντιμετώπιση των κινδύνων που συνδέονται με ορισμένες χρήσεις αυτής της νέας τεχνολογίας.