Οι κανόνες της ΕΕ για τον συντονισμό της κοινωνικής ασφάλισης καλύπτουν τις συντάξεις γήρατος, αναπηρίας και επιζώντων. Κατ' αρχήν, εφαρμόζονται στα κρατικά συνταξιοδοτικά συστήματα και όχι στα επαγγελματικά ή ιδιωτικά συστήματα.

Για την άρση των εμποδίων στην ελεύθερη κυκλοφορία που σχετίζονται με τις εν λόγω συμπληρωματικές συντάξεις, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εξέδωσε την οδηγία 98/49/ΕΚ σχετικά με την προστασία των δικαιωμάτων συμπληρωματικής συνταξιοδότησης των μισθωτών και των μη μισθωτών που μετακινούνται εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η οδηγία αυτή έχει πολύ περιορισμένο πεδίο εφαρμογής και αφορά τη διατήρηση των δικαιωμάτων ατόμων που εγκαταλείπουν ένα σύστημα συμπληρωματικής συνταξιοδότησης, την καταβολή συντάξεων στις διάφορες χώρες της ΕΕ και τη δυνατότητα να συνεχίσουν να υπάγονται οι αποσπασμένοι εργαζόμενοι στο σύστημα της χώρας καταγωγής τους, υπό τους ίδιους όρους που προβλέπονται από τους ευρωπαϊκούς κανόνες συντονισμού για τα κρατικά συστήματα.

Γενικά, οι κανόνες που εφαρμόζονται στις συντάξεις για επιζώντες συζύγους ή ορφανά είναι οι ίδιοι με τους κανόνες που εφαρμόζονται στις συντάξεις αναπηρίας και γήρατος. Συγκεκριμένα, οι συντάξεις επιζώντων πρέπει να καταβάλλονται χωρίς καμία μείωση, τροποποίηση ή αναστολή ανεξαρτήτως του τόπου διαμονής του επιζώντος συζύγου στην ΕΕ, την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν, τη Νορβηγία ή την Ελβετία.

Τα προβλεπόμενα από τον νόμο συστήματα πρόωρης συνταξιοδότησης εμπίπτουν επίσης στο πεδίο εφαρμογής των νέων κανόνων συντονισμού της ΕΕ. Έτσι διασφαλίζεται η χορήγηση αυτών των παροχών σε μετανάστες υπό τους ίδιους όρους που ισχύουν για τους ημεδαπούς και επίσης η δυνατότητα "εξαγωγής" των παροχών κατά τη συνταξιοδότηση στην αλλοδαπή.

Ωστόσο, δεν εφαρμόζεται η αρχή του συνυπολογισμού των περιόδων ασφάλισης: αυτό σημαίνει ότι οι περίοδοι ασφάλισης, απασχόλησης ή διαμονής που έχουν συμπληρωθεί σε άλλες χώρες δεν χρειάζεται να λαμβάνονται υπόψη όταν χορηγούνται οι εν λόγω παροχές.

Εάν η περίοδος ασφάλισής σας σε μια χώρα της ΕΕ, στην Ισλανδία, το Λιχτενστάιν, τη Νορβηγία ή την Ελβετία δεν είναι αρκετή ώστε να θεμελιώνεται συνταξιοδοτικό δικαίωμα στην εν λόγω χώρα, συνυπολογίζονται οι περίοδοι ασφάλισης ή διαμονής που έχετε συμπληρώσει σε άλλες χώρες.

Εάν η ασφαλιστική σας κάλυψη διήρκησε λιγότερο από ένα έτος, μπορεί να εφαρμοστεί ειδικός κανόνας, καθώς ορισμένες χώρες δεν παρέχουν σύνταξη για σύντομες περιόδους: οι μήνες ασφάλισης ή διαμονής σας στη χώρα Α, όπου εργαστήκατε για σύντομο διάστημα δεν χάνονται, αλλά λαμβάνονται υπόψη στον υπολογισμό της σύνταξής σας από τις χώρες Β, Γ, Δ κ.λπ., όπου εργαστήκατε για μεγαλύτερο διάστημα. >> Χρησιμοποιήστε τον κατάλογό μας για να βρείτε έναν φορέα επικοινωνίας

Είναι πιθανό να δικαιούστε σύνταξη γήρατος στην ηλικία των 60 ετών σε μια χώρα, αλλά να πρέπει να περιμένετε μέχρι τα 67 έτη σε άλλη χώρα.

Υπό αυτές τις συνθήκες, είναι σημαντικό να ενημερωθείτε εκ των προτέρων, από όλες τις χώρες όπου έχετε εργαστεί, σχετικά με την κατάστασή σας σε περίπωση που καθυστερήσετε την καταβολή της σύνταξής σας.

Ενδέχεται να υπάρχει επίπτωση στα ποσά που θα σας καταβληθούν εάν λάβετε τη μία σύνταξη νωρίτερα από την άλλη. Ζητήστε περαιτέρω συμβουλές από τον φορέα επικοινωνίας, κατά κανόνα τον αρμόδιο φορέα της χώρας όπου ζείτε, και τους φορείς στις άλλες χώρες. >> Χρησιμοποιήστε τον κατάλογό μας για να βρείτε έναν φορέα επικοινωνίας

Πρέπει να υποβάλετε αίτηση για τη σύνταξή σας στη χώρα όπου ζείτε, εκτός εάν δεν έχετε εργαστεί ποτέ εκεί. Ο "φορέας επικοινωνίας", κατά κανόνα ο φορέας της χώρας όπου ζείτε, αναλαμβάνει τη διαχείριση της αίτησης συνταξιοδότησής σας.

Ο φορέας επικοινωνίας διευκολύνει την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των χωρών που εμπλέκονται στην αίτηση συνταξιοδότησής σας.

Όταν ο φορέας επικοινωνίας ειδοποιηθεί για όλες τις αποφάσεις που ελήφθησαν από τις διάφορες χώρες, θα σας αποστείλει ένα συνοπτικό δελτίο με τις εν λόγω αποφάσεις (έγγραφο Ρ1).

Το συνοπτικό δελτίο, το φορητό έγγραφο ‘P1’, σας παρουσιάζει συνοπτικά τις αποφάσεις που έλαβε η κάθε χώρα σχετικά με την αίτηση συνταξιοδότησής σας. Σας ενημερώνει σχετικά με τον τρόπο που χειρίστηκαν οι φορείς τις διάφορες περιόδους ασφάλισης και σας επιτρέπει να δείτε, για παράδειγμα, εάν υπάρχουν κενά ή σώρευση ορισμένων περιόδων ασφάλισης.

Οι κανόνες της ΕΕ σάς δίνουν το δικαίωμα να ζητήσετε αναθεώρηση μιας εθνικής απόφασης για τη σύνταξή σας, όταν προκύπτει ότι τα δικαιώματά σας έχουν ενδεχομένως επηρεαστεί αρνητικά από τις αποφάσεις που ελήφθησαν από δύο ή περισσότερους φορείς.

Η προθεσμία για την αίτηση αναθεώρησης ξεκινάει από την ημερομηνία παραλαβής του συνοπτικού δελτίου (έγγραφο Ρ1). Η πραγματική προθεσμία εξαρτάται από την εθνική νομοθεσία κάθε χώρας.

Ορισμένες συμφωνίες μεταξύ της ΕΕ και τρίτων χωρών προβλέπουν περιορισμένο συντονισμό στον τομέα της κοινωνικής ασφάλισης. Σε άλλες περιπτώσεις, έχουν συναφθεί διμερείς συμφωνίες μεταξύ μιας χώρας της ΕΕ και μιας χώρας εκτός της ΕΕ. Για πληροφορίες σχετικά με τα δικαιώματά σας, επικοινωνήστε με τον αρμόδιο φορέα στη χώρα σας. >> Χρησιμοποιήστε τον κατάλογό μας για να βρείτε έναν φορέα επικοινωνίας

Το ποσό της σύνταξής σας υπολογίζεται σύμφωνα με τη νομοθεσία της χώρας όπου έχετε εργαστεί με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που ισχύει για τους υπηκόους της.

Θα λάβετε σύνταξη ανεξαρτήτως του εάν κατοικείτε ή όχι στη συγκεκριμένη χώρα τη στιγμή που θα φτάσετε στην ηλικία συνταξιοδότησης.

Σε περίπτωση που δεν έχετε εργαστεί ποτέ στη χώρα όπου ζείτε, πρέπει να υποβάλετε αίτηση για σύνταξη στη χώρα όπου εργαστήκατε τελευταία. >> Χρησιμοποιήστε τον κατάλογό μας για να βρείτε έναν φορέα επικοινωνίας

Ως συνταξιούχος, εσείς και τα μέλη της οικογένειάς σας δικαιούστε ιατρική περίθαλψη στη χώρα όπου διαμένετε, σύμφωνα με τη νομοθεσία της εν λόγω χώρας.

Το κόστος της ιατρικής περίθαλψης βαρύνει πάντα τη χώρα η οποία καταβάλλει τη σύνταξη. >> Μάθετε περισσότερα σχετικά με τις παροχές ασθένειας