Archive:Internationale handel in goederen

Gegevens geëxtraheerd in maart 2020.

Geplande bijwerking van het artikel: juni 2021.

This Statistics Explained article has been archived on 6 April 2021.

Highlights

De EU-27, de Verenigde Staten en China waren in 2018 goed voor 42 % van de wereldhandel.

Voor uitvoer waren de Verenigde Staten de belangrijkste partner van de EU-27 in 2019, en voor invoer was dit China.

Machines en voertuigen waren in 2019 goed voor 41 % van de uitvoer en 33 % van de invoer van de EU-27.

Ontwikkeling van de buitenlandse handel in goederen, EU-28, 2009-2019

In dit artikel wordt de ontwikkeling van de internationale handel in goederen van de Europese Unie (EU) besproken. Het artikel gaat in op het aandeel van de EU in de mondiale invoer- en uitvoermarkten, de handel binnen de EU (handel tussen EU-lidstaten), de belangrijkste handelspartners van de EU en de meest verhandelde productcategorieën in de EU.

De EU-27 neemt ongeveer 15 % van de wereldwijde handel in goederen voor haar rekening. De waarde van de internationale handel in goederen ligt aanzienlijk hoger dan die van diensten (ongeveer drie keer zo hoog), die naar hun aard moeilijker in het buitenland te leveren zijn.

Dit artikel is onderdeel van een online publicatie met recente statistieken over internationale handel in goederen. Het bevat informatie over de belangrijkste partners van de EU, de meest verhandelde producten, specifieke kenmerken van handel, en achtergrondinformatie.

Full article

De drie grootste wereldspelers voor internationale handel: de EU, China en de VS

Sinds 2004 zijn de EU-27, China en de Verenigde Staten de drie grootste spelers in de buitenlandse handel wereldwijd (zie figuur 1), aangezien China in dat jaar Japan voorbij ging. In 2018 was het totale niveau van de handel in goederen (uit- en invoer) dat voor de EU-27 werd geregistreerd 3 967 miljard EUR in de EU-27 (NB: hierin is de handel binnen de EU niet meegerekend), hetgeen 50 miljard EUR hoger was dan in China en 342 miljard EUR boven het niveau van de Verenigde Staten; Japan had met 1 260 miljard EUR op drie na het hoogste niveau van handel in goederen.

Figuur 1: Belangrijkste spelers in de buitenlandse handel in goederen, 2018
(miljard EUR)
Bron: Eurostat (ext_lt_introle) en Unctad

De verhouding tussen in- en uitvoer (het dekkingspercentage) was in 2018 sterk in het voordeel van de uitvoer in Rusland en China (zie figuur 2), die ook in absolute termen het grootste jaarlijkse handelsoverschot hadden.

Figuur 2: Dekkingspercentage voor de buitenlandse handel, 2008 en 2018
(%)
Bron: Eurostat (ext_lt_introle) en Unctad

De Verenigde Staten hadden in 2018 het grootste jaarlijkse tekort (zie figuur 3), hetgeen een voortzetting was van een patroon dat zich heeft voorgedaan gedurende het hele afgelopen decennium waarvoor gegevens beschikbaar waren.

Figuur 3: Handelsbalans voor de buitenlandse handel in goederen, 2008 en 2018
(miljard EUR)
Bron: Eurostat (ext_lt_introle) en Unctad

Met betrekking tot de in- en uitvoerstromen had de EU-27 in 2018 het op één na grootste aandeel in de wereldwijde in- en uitvoer van goederen (zie de figuren 4 en 5): de uitvoer van goederen van de EU-27 bedroeg 15,5 % van het wereldtotaal. Slechts China (15,8 %) had een hoger aandeel, op enige afstand gevolgd door de Verenigde Staten (10,6 %).

Figuur 4: Aandeel in de mondiale markt voor de uitvoer van goederen, 2018
(aandeel in de mondiale uitvoer in %)
Bron: Eurostat (ext_lt_introle) en Unctad

De Verenigde Staten hadden in 2018 een groter aandeel in de wereldinvoer (15,8 %) dan de EU-27 (13,7 %) of China (13,0 %).

Figuur 5: Aandeel in de mondiale markt voor de invoer van goederen, 2018
(aandeel in de mondiale invoer in %)
Bron: Eurostat (ext_lt_introle) en UNCTAD

Een overschot voor de handel met landen buiten de EU sinds 2012

De totale handel van de EU-27 met de rest van de wereld (de som van de invoer uit en de uitvoer naar landen buiten de EU) werd in 2019 gewaardeerd op 4 067 miljard EUR (zie figuur 6). In vergelijking met 2018 is zowel de invoer als de uitvoer gestegen. De stijging van de invoer (27 miljard EUR) was kleiner dan die van de uitvoer (73 miljard EUR). Als gevolg hiervan nam het handelsoverschot van de EU-27 van 152 miljard EUR in 2018 toe tot 197 miljard EUR in 2019.

Tussen 2009 en 2012 zag de EU-27 haar uitvoer snel stijgen van 1 184 miljard EUR naar 1 771 miljard EUR. Terwijl de uitvoer tussen 2012 en 2016 relatief stabiel bleef, nam die in de drie jaar daarna toe van 1 867 miljard EUR in 2016 tot 2 132 miljard EUR in 2019. De invoer heeft grofweg hetzelfde patroon gevolgd als de uitvoer; deze steeg van 1 193 miljard EUR in 2009 naar 1 666 miljard EUR in 2011. Terwijl de invoer tussen 2011 en 2016 relatief stabiel bleef, nam die in de drie jaar daarna toe van 1 602 miljard EUR tot 1 935 miljard EUR in 2019.

Figuur 6: Ontwikkeling van de buitenlandse handel in goederen, EU-27, 2009-2019
(miljard EUR)
Bron: Eurostat (ext_lt_intertrd)

Van de EU-lidstaten had Duitsland in 2019 verreweg het grootste aandeel wat de handel met landen buiten de EU-27 betreft: het was goed voor 29,6 % van de uitvoer van goederen van de EU-27 naar derde landen en voor meer dan een vijfde (21,0 %) van de invoer van de EU-27 (zie figuur 7). De daarop volgende drie grootste exportlanden, Frankrijk (11,6 %), Italië (11,0 %) en Nederland (10,3 %) waren de enige andere EU-lidstaten met een aandeel in de uitvoer van de EU-27 boven de 10 %. In 2019 waren Nederland (17,5 %), Frankrijk (10,7 %) en Italië (9,5 %) na Duitsland de grootste importeurs van goederen uit derde landen. Het relatief hoge aandeel voor Nederland kan ten minste deels worden verklaard door de grote hoeveelheid goederen die via Rotterdam, de belangrijkste zeehaven van de EU, de EU binnenkomt.

Figuur 7: Handel in goederen met landen buiten de EU-27, 2019
(aandeel van de EU-27-invoer/-uitvoer in %)
Bron: Eurostat (ext_lt_intratrd)

Het grootste handelsoverschot van de handel in goederen met landen buiten de EU-27, met in 2019 een waarde van 224,3 miljard EUR, werd geregistreerd door Duitsland, gevolgd door Italië (51,9 miljard EUR), Ierland (40,6 miljard EUR) en Frankrijk (39,2 miljard EUR). De grootste handelstekorten van de handel in goederen met landen buiten de EU waren die van Nederland met 118,7 miljard EUR en Spanje met 30,7 miljard EUR (zie tabel B van het hieronder bijgevoegde Excel-bestand).

Hoogste percentage van de handel in goederen binnen de EU in Luxemburg en Slowakije

De handel in goederen tussen de EU-lidstaten (handel binnen de EU) is in 2019 op basis van de uitvoer gewaardeerd op 3 061 miljard EUR. Dit was 44 % meer dan de uitvoer van de EU-27 naar derde landen (handel met landen buiten de EU), die 2 132 miljard EUR bedroeg.

De handel binnen de EU-27, weer gemeten op basis van de uitvoer, is tussen 2018 en 2019 in de hele EU-27 met 1,5 % toegenomen. Wat uitvoer betreft is tussen 2018 en 2019 alleen een groei van meer dan 10 % geregistreerd voor Cyprus (16,4 %), terwijl de uitvoer naar landen binnen de EU enkel is gedaald voor Zweden ( 0,6 %), België ( 0,3 %) en Slowakije ( 0,1 %). Wat invoer betreft kenden alleen Kroatië (7,8 %) en Portugal (7,4 %) een groei van meer dan 5 %, terwijl de invoer van Ierland ( 3,9 %), België ( 1,4 %), Malta ( 1,3 %) en Zweden ( 0,9 %) daalde.

Net zoals bij de handel met landen buiten de EU-27 was Duitsland in 2019 ook de EU-lidstaat met de meeste handel binnen de EU-27. Het heeft 22,8 % bijgedragen aan de uitvoer van goederen, binnen de EU-27, naar andere lidstaten en 23,2 %) aan de invoer, binnen de EU-27, van goederen uit andere lidstaten (zie figuur 8). Nederland (13,5 %) was de enige andere lidstaat die meer dan een tiende van de uitvoer binnen de EU bijdroeg, wat ook weer een gevolg is van het Rotterdam-effect. Frankrijk (12,5 %) was de enige andere lidstaat die meer dan een tiende van de invoer binnen de EU voor zijn rekening nam.

Figuur 8: Handel in goederen met landen binnen de EU-27, 2019
(aandeel van de EU-27-invoer/-uitvoer in %)
Bron: Eurostat (ext_lt_intratrd)

Het belang van de interne markt van de EU wordt benadrukt door het feit dat de handel in goederen binnen de EU (in- en uitvoer samen) voor alle EU-lidstaten, met uitzondering van Ierland, hoger was dan de handel met landen buiten de EU (in- en uitvoer samen) (zie figuur 9). Het aandeel van de handelsstromen binnen de EU en van die tussen de EU en derde landen in de totale handel in goederen varieerde sterk tussen de lidstaten, wat tot op zekere hoogte te verklaren is door historische banden of geografische ligging. De hoogste percentages voor de handel binnen de EU (boven 75 % van de totale handel werden geregistreerd voor Luxemburg (82,0 %), Slowakije (79,5 %), Tsjechië (76,6 %) en Hongarije (75,1 %), terwijl dit percentage slechts 51,5 % bedroeg voor Griekenland en niet meer dan 37,5 % voor Ierland.

Figuur 9: Handel in goederen binnen de EU-27 en met landen buiten de EU-27, 2019
(invoer plus uitvoer, aandeel in de totale handel in %)
Bron: Eurostat (ext_lt_intratrd)

Sterke stijging van handel in goederen met China in 2009-2019

Tussen 2009 en 2019 verschilde de ontwikkeling van de uitvoer van goederen uit de EU-27 naar grote handelspartners aanzienlijk. Van de grootste handelspartners werd de hoogste gemiddelde groei gerapporteerd voor de uitvoer naar China (9,9 %) en Mexico (9,5 %), zie figuur 10. De laagste groei werd vastgesteld voor de uitvoer naar Rusland (3,3 %) en Noorwegen (4,1 %).

Wat de invoer van goederen betreft werd tussen 2009 en 2019 de hoogste gemiddelde jaarlijkse groei gerealiseerd door de invoer uit Mexico (10,5 %) en Turkije (8,1 %). De laagste groei werd geregistreerd voor de invoer uit Noorwegen (0,3 %) en Rusland (2,3 %), beide grote exporteurs van energieproducten, alsook voor Japan (2,2 %).

Figuur 10: Handel in goederen met landen buiten de EU-27 naar belangrijkste handelspartners, EU-27, 2009 en 2019
(miljard EUR)
Bron: Eurostat (ext_lt_maineu)

Met een percentage van 18,0 % zijn de Verenigde Staten in 2019 echter de meest voorkomende bestemming voor de uitvoer van goederen uit de EU-27 gebleven (zie figuur 11). Het Verenigd Koninkrijk was de op één na grootste bestemming voor de uitvoer van de EU-27 (14,9 % van het totaal van de EU-27), gevolgd door China (9,3 %). De zeven grootste bestemmingen voor de uitvoer van goederen uit de EU-27 (de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, China, Zwitserland, Rusland, Turkije en Japan) waren goed voor bijna drie vijfde (59,3 %) van alle uitvoer van goederen uit de EU-27.

Figuur 11: Belangrijkste handelspartners voor de uitvoer van goederen, EU-27, 2019
(aandeel in de uitvoer naar landen buiten de EU-27 in %)
Bron: Eurostat (ext_lt_maineu)

De zeven grootste leveranciers voor de invoer van goederen in de EU-27 waren dezelfde landen als de zeven belangrijkste bestemmingen voor de uitvoer vanuit de EU-27, al lag de volgorde enigszins anders (zie de figuren 11 en 12). Deze zeven landen namen een groter aandeel van de invoer van goederen in de EU-27 voor hun rekening dan hun aandeel in de uitvoer van goederen uit de EU 27: iets meer dan drie vijfde (60,7 %) van alle invoer van goederen in de EU-27 was afkomstig uit deze zeven landen. Met bijna één vijfde (18,7 %) van alle invoer was China de grootste leverancier van goederen die in 2019 werden ingevoerd in de EU-27, op enige afstand gevolgd door de Verenigde Staten (12,0 %) en het Verenigd Koninkrijk (10,0 %).

Figuur 12: Belangrijkste handelspartners voor de invoer van goederen, EU-27, 2019
(aandeel in de invoer vanuit landen buiten de EU-27 in %)
Bron: Eurostat (ext_lt_maineu)

Groot handelsoverschot voor machines en voertuigen en voor chemische producten

Tussen 2014 en 2019 is de waarde van de uitvoer van de EU-27 naar landen buiten de EU toegenomen voor de meeste in figuur 13 weergegeven productgroepen, met uitzondering van energie, waarvan de uitvoer met 8,2 % is gedaald. Met een stijging van 35,8 % is de hoogste uitvoergroei gerapporteerd voor chemische producten. Stijgingen van meer dan 20 % zijn ook geregistreerd voor levensmiddelen en dranken (22,7 %) en grondstoffen (20,1 %).

Voor de invoer was er tussen 2014 en 2019 een vergelijkbaar patroon te zien, met een grote daling van de invoer van energie uit landen buiten de EU (-15,2 %) (er zij op gewezen dat de verliezen verband kunnen houden met de prijswijzigingen en/of schommelingen in de wisselkoers, aangezien de prijsstelling voor olie op mondiale markten in Amerikaanse dollars plaatsvindt). De invoer van machines en voertuigen uit landen buiten de EU is daarentegen met 45,4 % gestegen, en er zijn ook relatief hoge groeicijfers geregistreerd voor chemische producten (28,6 %) en andere vervaardigde goederen (24,1 %).

Het handelsoverschot van de handel in goederen met landen buiten de EU-27 ter waarde van 197,1 miljard EUR in 2019 was het gevolg van grote handelsoverschotten met betrekking tot machines en voertuigen (237,1 miljard EUR) en chemische producten (171,6 miljard EUR) en kleinere overschotten voor levensmiddelen en dranken, en andere vervaardigde goederen. Deze konden niet worden gecompenseerd door het grote handelstekort voor energie (-258,2 miljard EUR) en de kleinere tekorten voor grondstoffen ( 26,1 miljard EUR).

Figuur 13: Handel met landen buiten de EU-27 naar belangrijkste producten, EU-27, 2014 en 2019
(miljard EUR)
Bron: Eurostat (ext_lt_intertrd)

De structuur van de uitvoer van goederen vanuit de EU-27 is tussen 2014 en 2019 niet veel veranderd (zie figuur 14). De enige uitzondering is de stijging van 2,4 procentpunten (pp) voor chemische producten (van 16,7 % in 2014 naar 19,1 % in 2019) en een daling voor energie met 1,4 procentpunten.

Figuur 14: Belangrijkste uitvoer naar product, EU-27, 2014 en 2019
(aandeel in de uitvoer naar landen buiten de EU-27 in %)
Bron: Eurostat (ext_lt_intratrd)

De structuur van de invoer van de EU-27 tussen 2014 en 2019 gaf een behoorlijke daling te zien voor het aandeel van energie, dat met 7,6 pp afnam, van 26,3 % naar 18,7 % (zie figuur 15). Deze afname werd deels veroorzaakt door de prijsdalingen van energieproducten. Het aandeel van machines en voertuigen nam in dezelfde periode daarentegen met 6,0 pp toe, van 26,9 % naar 32,8 %. In de aandelen van de andere producten zijn slechts geringe wijzigingen opgetreden.

Figuur 15: Belangrijkste invoer naar product, EU-27, 2014 en 2019
(aandeel in de invoer naar landen buiten de EU-27 in %)
Bron: Eurostat (ext_lt_intratrd)

Figuur 16 laat het verschil zien in de structuur van de in- en uitvoer van de EU-27 in 2019: opgemerkt moet worden dat het algemene uitvoerniveau 10,2 % hoger lag dan de invoer. Het meest opvallende verschil is te zien in het aandeel energie, waarvan de invoer bijna vier keer hoger was dan de uitvoer. Dit werd echter in evenwicht gebracht doordat de invoer van machines en voertuigen en van chemische producten lager was dan de uitvoer ervan.

Figuur 16: Belangrijkste uitvoer en invoer naar product, EU-27, 2019
(aandeel in in-/uitvoer uit/naar landen buiten de EU-27 in %)
Bron: Eurostat (ext_lt_intratrd)

Brongegevens voor tabellen en grafieken

International trade in goods: tables and figures (in het Engels)

Gegevensbronnen

Statistieken over de internationale handel in goederen meten de waarde en de omvang van het handelsverkeer tussen de EU-lidstaten (handel binnen de EU) en het handelsverkeer tussen de lidstaten en derde landen (handel met landen buiten de EU). Deze statistiek is de officiële bron van informatie over de invoer, de uitvoer en de handelsbalans van de Europese Unie, de EU-lidstaten en de eurozone.

Er worden statistieken voor elk rapporterend land gepubliceerd met betrekking tot elk partnerland, voor verschillende classificaties van producten. Een van de meest gebruikte productclassificaties is de Standard International Trade Classification (SITC Rev. 4) van de Verenigde Naties (UN); hiermee kan wereldwijd een vergelijking worden gemaakt van de statistieken inzake buitenlandse handel.

In de statistieken over de extra-EU-handel worden de gegevens voor de EU-27 van deze entiteit als één handelsblok beschouwd. Met andere woorden, de gegevens voor uitvoer hebben alleen betrekking op de uitvoer uit de EU-27 die het handelsblok verlaat en bestemd is voor de rest van de wereld, terwijl de invoer uit landen buiten de EU betrekking heeft op de invoer vanuit de rest van de wereld (derde landen) die de EU-27 binnenkomt. Bij de verstrekking van gegevens voor afzonderlijke EU-lidstaten worden de internationale handelsstromen echter meestal gepresenteerd in de vorm van wereldhandelsstromen (met inbegrip van de partners binnen en buiten de EU). De statistieken over de handel tussen de EU-lidstaten (handel binnen de EU) omvatten de invoer en uitvoer van goederen die door elke lidstaat worden geregistreerd.

De statistische waarde van de handel met landen buiten de EU en de handel binnen de EU wordt tegen hun free-on-board (FOB)-waarde geregistreerd voor uitvoer en tegen de waarde van de kosten, verzekering en vracht (CIF) voor invoer. De gerapporteerde waarden omvatten alleen bijkomende kosten (vracht en verzekering) die, wat uitvoer betreft, betrekking hebben op het traject binnen het grondgebied van de EU-lidstaat van waaruit de goederen worden uitgevoerd, en, wat invoer betreft, op het traject buiten het grondgebied van de lidstaat waar de goederen worden ingevoerd.

EU-gegevens zijn afkomstig uit de COMEXT-database van Eurostat, de referentiedatabase voor internationale handel in goederen. De database geeft niet alleen toegang tot recente en historische gegevens van de EU-lidstaten, maar ook tot de statistieken voor een aanzienlijk aantal niet-lidstaten. Geaggregeerde en gedetailleerde statistieken voor buitenlandse handel in goederen zoals verspreid via de website van Eurostat worden maandelijks opgesteld uit gegevens van de Comext-databank. Omdat Comext dagelijks wordt geactualiseerd, kunnen de gegevens die op de website worden gepubliceerd, afwijken van de gegevens in Comext (in geval van recente herzieningen).

De gegevens van de EU-27 vormen de weerslag van de politieke verandering in de samenstelling van de EU. Voor de EU-27 wordt het Verenigd Koninkrijk derhalve beschouwd als een partnerland buiten de EU. Tot het einde van de overgangsperiode maakt het Verenigd Koninkrijk echter nog deel uit van de interne markt, wat inhoudt dat gegevens over handel met het Verenigd Koninkrijk nog steeds gebaseerd zijn op statistische begrippen die van toepassing zijn op de handel tussen de EU-lidstaten. Het gevolg hiervan is dat de gegevens van het Verenigd Koninkrijk het land van verzending weergeven, terwijl de invoer uit elk ander handelspartnerland buiten de EU-27 wordt gegroepeerd naar land van oorsprong. In de praktijk betekent dit dat de goederen die door de EU-27 uit het Verenigd Koninkrijk worden ingevoerd, fysiek gezien weliswaar vanuit het Verenigd Koninkrijk worden vervoerd, maar dat een deel van die goederen een andere oorsprong kan hebben dan het Verenigd Koninkrijk. Daarom zijn gegevens over de handel met het Verenigd Koninkrijk niet volledig vergelijkbaar met gegevens over de handel met andere handelspartners buiten de EU-27.

De in de figuren 1 tot en met 5 gebruikte gegevens voor de belangrijkste handelsnaties buiten de EU zijn ontleend aan de Unctad-databank van de Verenigde Naties. Voor de berekening van de diverse aandelen wordt wereldhandel gedefinieerd als de som van de EU-handel met niet-EU-landen (bron: Eurostat) en de internationale handel van niet-EU-landen (bron: Unctad).

Achtergrond

Statistieken over de internationale handel in goederen worden veelvuldig gebruikt door beleidsmakers op internationaal, Europees en nationaal niveau. Bedrijven kunnen de gegevens over de internationale handel gebruiken om marktonderzoek uit te voeren en hun commerciële strategie te bepalen. Statistieken voor de internationale handel in goederen worden ook door de EU-instellingen gebruikt bij de voorbereiding van multilaterale en bilaterale handelsbesprekingen, bij de ontwikkeling en de uitvoering van antidumpingbeleid, voor het macro-economisch en monetair beleid en bij het beoordelen van de vorderingen van de interne markt of van de integratie van de Europese economieën.

De ontwikkeling van de handel kan kansen bieden voor economische groei. De EU voert een gemeenschappelijk handelsbeleid, waarbij de Europese Commissie namens de 27 lidstaten over handelsovereenkomsten onderhandelt en de belangen van de EU vertegenwoordigt. De Europese Commissie raadpleegt de EU-lidstaten via een raadgevend comité, waarin alle handelsbeleidskwesties worden besproken die van invloed zijn op de EU, met inbegrip van multilaterale, bilaterale en unilaterale instrumenten. Het handelsbeleid is als zodanig een exclusieve bevoegdheid van de EU dat wil zeggen dat alleen de EU, en niet de afzonderlijke lidstaten, handelswetgeving kan vaststellen en internationale handelsovereenkomsten kan sluiten. Dit toepassingsgebied strekt zich sinds kort verder uit dan de handel in goederen en omvat ook handel in dienstverlening, intellectuele eigendom en buitenlandse directe investeringen (in hoofdstuk 4).

Op mondiaal niveau worden multilaterale handelskwesties behandeld onder auspiciën van de Wereldhandelsorganisatie (WTO). De WTO heeft (in maart 2020) 164 leden, en er zijn verschillende kandidaat-leden die zich willen aansluiten. De WTO bepaalt de wereldwijde regels voor het handelsverkeer en biedt een forum voor handelsbesprekingen en voor de beslechting van geschillen tussen leden. De Europese Commissie onderhandelt met haar WTO-partners en nam deel aan de laatste ronde van de multilaterale handelsbesprekingen in het kader van de WTO, bekend als de Ontwikkelingsagenda van Doha (DDA).