Archive:Dane statystyczne dotyczące cen energii elektryczne
Dane pobrane w maju 2020 r.
Planowana aktualizacja artykułu: sierpień 2021 r.
This Statistics Explained article has been archived on 11 December 2020.
Highlights
W drugiej połowie 2019 r. ceny energii elektrycznej dla gospodarstw domowych w UE-27 najwyższe były w Danii (0,29 EUR/kWh), a najniższe w Bułgarii (0,10 EUR/kWh).
W drugiej połowie 2019 r. ceny energii elektrycznej w UE-27 dla odbiorców niebędących gospodarstwami domowymi najwyższe były na Cyprze (0,18 EUR/kWh), a najniższe w Danii (0,07 EUR/kWh).
Ceny energii elektrycznej (z uwzględnieniem podatków) dla gospodarstw domowych, druga połowa 2019 r.
W niniejszym artykule przeanalizowano zmiany cen energii elektrycznej dla gospodarstw domowych i odbiorców niebędących gospodarstwami domowymi w Unii Europejskiej (UE); Artykuł zawiera również dostępne dane dotyczące cen ze Zjednoczonego Królestwa, Islandii, Liechtensteinu, Norwegii, Czarnogóry, Macedonii Północnej, Albanii, Serbii, Turcji, Bośni i Hercegowiny, Kosowa*; Mołdawii, Gruzji i Ukrainy.
Cena energii w UE zależy od różnych uwarunkowań podażowo-popytowych, w tym sytuacji geopolitycznej, krajowego koszyka energetycznego, dywersyfikacji importu, kosztów sieci, kosztów ochrony środowiska, ciężkich warunków pogodowych bądź poziomu akcyzy i opodatkowania. Należy pamiętać, że ceny przedstawione w niniejszym artykule obejmują podatki, opłaty i VAT ponoszone przez gospodarstwa domowe, jednak nie obejmują podlegających zwrotowi podatków i opłat w przypadku odbiorców niebędących gospodarstwami domowymi.
Full article
Ceny energii elektrycznej dla gospodarstw domowych
Najwyższe ceny energii elektrycznej odnotowano w Niemczech i Danii
W przypadku gospodarstw domowych (zdefiniowanych na potrzeby niniejszego artykułu jako średniej wielkości konsumenci o rocznym zużyciu w przedziale 2 500 kWh do 5 000 kWh) wśród państw członkowskich UE w drugiej połowie 2019 r. ceny energii elektrycznej były najwyższe w Danii (0,2924 EUR/kWh), Niemczech (0,2873 EUR/kWh) i Belgii (0,2860 EUR/kWh); zob. wykres 1. Najniższe ceny energii elektrycznej odnotowano w Bułgarii (0,0958 EUR/kWh), na Węgrzech (0,1097 EUR/kWh) i na Litwie (0,1254 EUR/kWh). Cena energii elektrycznej dla gospodarstw domowych w Danii była ponad trzykrotnie wyższa od ceny w Bułgarii.
Cena średnia w UE-27 w drugim półroczu 2019 r. — średnia ważona uwzględniająca najbardziej aktualne dane (z 2018 r.) dotyczące zużycia energii elektrycznej przez gospodarstwa domowe — wyniosła 0,2160 EUR/kWh.
.png)
(EUR/kWh)
Źródło: Eurostat (nrg_pc_204)
Na wykresie 2 przedstawiono zmiany cen energii elektrycznej dla gospodarstw domowych w UE-27 od pierwszej połowy 2008 r. Cena bez podatków, tj. energii, przesyłu i sieci, wzrastała nieznacznie szybciej niż ogólny wskaźnik inflacji (HICP) do drugiej połowy 2013 r., kiedy to wynosiła 0,1338 EUR/kWh. Jednak od 2014 r. jest ona stosunkowo stabilna i wynosi obecnie 0,1280 EUR/kWh, czyli jest nieco niższa niż cena w pierwszej połowie 2008 r. skorygowana o stopę inflacji. Jednakże obciążenie podatkowe stale rosło: z 31,2 % w 2008 r. do 40,7 % w 2019 r. W rezultacie, po uwzględnieniu inflacji, łączna cena dla gospodarstw domowych, obejmująca wszystkie podatki, była w drugiej połowie 2019 r. znacznie wyższa (17 %) niż w pierwszej połowie 2008 r.
.png)
(EUR/kWh)
Źródło: Eurostat (nrg_pc_204)
Obciążenie podatkami i opłatami różni się znacznie w poszczególnych państwach członkowskich.
Na wykresie 3 przedstawiono udział podatków i opłat w całkowitej cenie detalicznej energii elektrycznej dla gospodarstw domowych. Względny udział podatków w cenie w drugiej połowie 2019 r. był w UE najniższy na Malcie (5,9 %), gdzie do ceny bazowej naliczana jest niska stawka podatku VAT. Względny udział podatków był najwyższy w Danii i wynosił 64,4 % całkowitej ceny. Podatek VAT w UE-27 stanowi 15,6 % całkowitej ceny. Wynosi on od 4,8 % na Malcie do 21,2 % na Węgrzech.
.png)
(%)
Źródło: Eurostat (nrg_pc_204)
Największy spadek cen energii elektrycznej odnotowano w Danii, Grecji i Portugalii
Na wykresie 4 przedstawiono w ujęciu procentowym zmianę cen energii elektrycznej dla gospodarstw domowych, obejmujących wszystkie podatki łącznie z VAT, w walutach krajowych w okresie od drugiej połowy 2018 r. do drugiej połowy 2019 r. Jeśli chodzi o ceny energii, porównywanie kolejnych lat (a nie półroczy) jest bardziej miarodajne, jeśli chce się uniknąć skutków sezonowych. Z roku na rok ceny całkowite spadły ogółem w 10 państwach członkowskich UE. Procentowy spadek był największy w Danii (-6,3 %) i w Grecji (-5,8 %), gdzie drastycznie obniżyły się podatki związane z odnawialnymi źródłami energii, podczas gdy inne koszty utrzymywały się na stałym poziomie. Największy procentowy wzrost cen zaobserwowano w Niderlandach (19,6 %) i na Litwie (14.3 %), gdzie cena energii i przesyłu były głównym powodem wzrostu. Warto zauważyć, że na Litwie cena bez podatków wzrosła o 22,8 %. Zniesiono jednak podatki od zdolności produkcyjnych i zmniejszono podatki za energię ze źródeł odnawialnych, co częściowo zrównoważyło wzrost.
(%)
Źródło: Eurostat (nrg_pc_204)
Ceny energii elektrycznej dla odbiorców niebędących gospodarstwami domowymi
Najwyższe ceny energii elektrycznej odnotowano na Cyprze i we Włoszech
W przypadku odbiorców niebędących gospodarstwami domowymi (zdefiniowanych na potrzeby niniejszego artykułu jako średniej wielkości konsumenci o rocznym zużyciu w przedziale 500 MWh i 2 000 MWh) w drugiej połowie 2019 r. wśród państw członkowskich UE najwyższe ceny energii elektrycznej były na Cyprze i we Włoszech (zob. wykres 5). Średnia cena w UE-27 w drugim półroczu 2019 r. — średnia ważona uwzględniająca najbardziej aktualne dane (z 2018 r.) dotyczące zużycia energii elektrycznej przez odbiorców niebędących gospodarstwami domowymi — wyniosła 0,1173 EUR/kWh.
.png)
(EUR/kWh)
Źródło: Eurostat (nrg_pc_205)
Na wykresie 6 przedstawiono zmiany cen energii elektrycznej w UE-27 od pierwszej połowy 2008 r. dla odbiorców niebędących gospodarstwami domowymi. Cena bez podatków, tj. za energię, dostawę i sieć, wzrastała podobnie do ogólnej inflacji do 2012 r., kiedy to osiągnęła w pierwszym półroczu wartość szczytową wynoszącą 0,0943 EUR/kWh. Następnie zmniejszała się i wynosi obecnie 0,0772 EUR/kWh, jest więc o 21 % niższa niż cena w 2008 r. skorygowana o inflację.
Niemniej jednak obciążenie podatkowe stale rosło: z 13,8 % w 2008 r. do 34,2 % w 2019 r. W związku z tym, jeżeli przyjrzeć się cenie całkowitej dla odbiorców niebędących gospodarstwami domowymi, tj. łącznie z nieodzyskiwalnymi podatkami, w drugiej połowie 2019 r. wartość ta nieznacznie przekroczyła (o 3,6 %) cenę z 2008 r. skorygowaną o inflację.
.png)
(EUR/kWh)
Źródło: Eurostat (nrg_pc_205)
Odsetek niepodlegających zwrotowi podatków i opłat w cenach energii elektrycznej
Na wykresie 7 przedstawiono udział niepodlegających zwrotowi podatków i opłat w całkowitej cenie energii elektrycznej dla odbiorców niebędących gospodarstwami domowymi. W drugiej połowie 2019 r. udział podatków był zdecydowanie najwyższy w Niemczech, gdzie nieodzyskiwalne podatki i opłaty stanowiły 56,3 % łącznej ceny, o 13,8 punktów procentowych więcej niż we Włoszech. Udział podatków w UE-27 wynosi 34,2 %, ale oczywiście udział Niemiec ma tu bardzo duży wpływ, ponieważ jest to również kraj o największym zużyciu energii elektrycznej przez odbiorców niebędących gospodarstwami domowymi.
.png)
(%)
Źródło: Eurostat (nrg_pc_205)
Zmiany cen energii elektrycznej dla odbiorców niebędących gospodarstwami domowymi
Na wykresie 8 przedstawiono zmianę cen energii elektrycznej dla odbiorców niebędących gospodarstwami domowymi, obejmujących wszystkie nieodzyskiwalne podatki i opłaty w walutach krajowych w okresie od drugiej połowy 2018 r. do drugiej połowy 2019 r. Ceny te spadły w sześciu państwach członkowskich UE. Największy spadek odnotowano w Danii (-13,4 %), a następnie w Polsce (-6,3 %) i w Portugalii (-2,1 %). W 21 innych państwach członkowskich UE wzrosły one. Wzrost o 10,0 % lub więcej zaobserwowano w Rumunii (19,5 %), na Węgrzech (18,4 %), we Włoszech 12.7 %), w Niderlandach (11,1 %), i w Słowenii (10,0 %).
(%)
Źródło: Eurostat (nrg_pc_205)
Dane źródłowe tabel i wykresów
Electricity price statistics tables and graphs (w jęz. angielskim)
Źródła danych
Definicja gospodarstw domowych
W całym niniejszym artykule odniesienia do gospodarstw domowych dotyczą średniego standardowego zakresu konsumpcji przez gospodarstwa domowe o rocznym zużyciu energii elektrycznej w przedziale od 2 500 do 5 000 kWh. Wszystkie dane liczbowe są cenami konsumpcyjnymi, które obejmują podatki, opłaty i VAT.
Zdefiniowanie innych odbiorców niż gospodarstwa domowe
W całym niniejszym artykule odniesienia do odbiorców niebędących gospodarstwami domowymi dotyczą średniego standardowego zakresu zużycia dla odbiorców niebędących gospodarstwami domowymi o rocznym zużyciu energii elektrycznej w przedziale od 500 do 2 000 MWh. W niniejszym artykule ceny odpowiadają cenom za produkcję energii elektrycznej i jej dostawy oraz kosztom sieci i obejmują wszystkie nieodzyskiwalne podatki i opłaty.
Metodyka
Porównanie cen za lata 2018 i 2019 dokonywane jest w walutach krajowych, aby wykluczyć wahania kursów walut krajowych i euro.
Ceny w walutach krajowych przelicza się na euro przy zastosowaniu średniego kursu wymiany obowiązującego w okresie sprawozdawczym.
Ceny są zawsze porównywane z cenami z tych samych półroczy (tj. z roku na rok) w celu uniknięcia efektów sezonowych.
W 2016 r. weszło w życie rozporządzenie (UE) 2016/1952. Określono w nim obowiązek gromadzenia i rozpowszechniania cen energii elektrycznej dla gospodarstw domowych i odbiorców niebędących gospodarstwami domowymi. Do 2016 r. domena odbiorców niebędących gospodarstwami domowymi definiowana była jako konsumenci przemysłowi, ale organy sprawozdawcze miały możliwość włączenia innych odbiorców niebędących gospodarstwami domowymi. Wraz z wprowadzeniem rozporządzenia (UE) 2016/1952 definicja została zmieniona z odbiorców przemysłowych na odbiorców niebędących gospodarstwami domowymi, co miało na celu stworzenie jednej metodyki dla wszystkich państw składających sprawozdania. Do stycznia 2017 r. organy zgłaszające dostarczały na zasadzie dobrowolności dane dotyczące cen w odniesieniu do sektora gospodarstw domowych.
Taryfy energii elektrycznej lub systemy ustalania cen różnią się w zależności od dostawcy. Mogą one wynikać z wynegocjowanych umów, szczególnie w przypadku dużych odbiorców niebędących gospodarstwami domowymi. Dla mniejszych odbiorców są one zazwyczaj ustalane na podstawie szeregu cech, w tym ilości zużywanej energii elektrycznej. Większość taryf obejmuje również pewną formę opłaty stałej. Dlatego też nie ma jednej ceny energii elektrycznej. W celu porównania cen w czasie i między państwami członkowskimi UE w niniejszym artykule przedstawiono informacje dotyczące zakresów zużycia dla gospodarstw domowych oraz dla odbiorców niebędących gospodarstwami domowymi. Ceny energii elektrycznej dla gospodarstw domowych dzielą się na pięć zakresów zużycia rocznego, a dla odbiorców niebędących gospodarstwami domowymi – na siedem różnych zakresów zużycia.
Gromadzone ceny obejmują ceny średnie w okresie sześciu miesięcy (półrocza lub semestru) od stycznia do czerwca (pierwsze półrocze) oraz od lipca do grudnia (drugie półrocze) każdego roku. Ceny obejmują cenę bazową elektryczności, opłaty za przesył i dystrybucję, wynajem mierników i inne usługi. Ceny energii elektrycznej dla gospodarstw domowych przedstawione w tym artykule obejmują podatki, opłaty niebędące podatkami, należności i podatek od wartości dodanej (VAT), ponieważ takie ujęcie odzwierciedla cenę końcową płaconą przez gospodarstwa domowe. Ponieważ odbiorcy niebędący gospodarstwami domowymi zazwyczaj mogą odzyskać podatek VAT i niektóre inne podatki, ceny dla odbiorców niebędących gospodarstwami domowymi są podawane bez VAT i innych podlegających zwrotowi podatków/opłat/należności. Jednostką cen energii elektrycznej jest euro za kilowatogodzinę (EUR/kWh).
Kontekst
Cena i niezawodność dostaw energii, w szczególności energii elektrycznej, są kluczowymi elementami krajowej strategii dostaw energii. Ceny energii elektrycznej mają szczególne znaczenie dla międzynarodowej konkurencyjności, ponieważ energia elektryczna stanowi zazwyczaj znaczną część całkowitych kosztów energii dla przedsiębiorstw przemysłowych i usługowych. W przeciwieństwie do ceny paliw kopalnych, które są zwykle przedmiotem obrotu na rynkach światowych po stosunkowo jednolitych cenach, w państwach członkowskich UE ceny energii elektrycznej są bardzo zróżnicowane. Cena energii elektrycznej jest w pewnym stopniu uzależniona od ceny paliw pierwotnych, a ostatnio, w pewnym stopniu, od kosztu uprawnień do emisji dwutlenku węgla (CO2).
UE działa na rzecz liberalizacji rynków energii elektrycznej i gazu od drugiej połowy lat 90. Na mocy dyrektyw przyjętych w 2003 r. ustanowiono wspólne przepisy dotyczące rynków wewnętrznych energii elektrycznej i gazu ziemnego. Ustalono terminy otwarcia rynków i umożliwienia klientom wyboru dostawcy: począwszy od dnia 1 lipca 2004 r. dla odbiorców gospodarczych oraz od dnia 1 lipca 2007 r. dla wszystkich odbiorców (w tym gospodarstw domowych). Niektóre państwa członkowskie UE uprzedziły proces liberalizacji, podczas gdy inne przyjmowały niezbędne środki znacznie wolniej. W istocie na wielu rynkach energii elektrycznej i gazu ziemnego nadal utrzymują się znaczne bariery wejścia na rynek, co widać po liczbie rynków, które wciąż są zdominowane przez (prawie) monopolistycznych dostawców.
W 2008 r. Komisja Europejska w komunikacie Jak przeciwdziałać negatywnym skutkom wyższych cen ropy naftowej? (COM(2008) 384), wezwała UE do bardziej efektywnego wykorzystania energii i mniejszego uzależnienia od paliw kopalnych, w szczególności poprzez zastosowanie podejścia przedstawionego w pakiecie dotyczącym zmiany klimatu i energii ze źródeł odnawialnych.
W lipcu 2009 r. Parlament Europejski i Rada przyjęły trzeci pakiet energetyczny (pakiet legislacyjny składający się z 2 dyrektyw i 3 rozporządzeń) mający na celu zapewnienie rzeczywistego i skutecznego wyboru dostawców, a także korzyści dla klientów. Jedno z rozporządzeń dotyczyło ustanowienia do 2011 r. Agencji ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki.
W maju 2013 r. Rada Europejska wezwała Komisję do przeprowadzenia dogłębnej analizy zmian cen i kosztów energii w Europie.
W 2014 r. Komisja Europejska, w odpowiedzi na wniosek Rady Europejskiej, przygotowała dogłębną analizę cen i kosztów energii w Europie, aby pomóc decydentom politycznym zrozumieć kontekst, wpływ ostatnich podwyżek cen na konsumentów oraz wynikające z nich skutki polityczne. To pierwsze sprawozdanie dotyczące cen i kosztów energii zilustrowało wysokie światowe ceny energii (przy czym ceny znacznie się różnią w poszczególnych państwach członkowskich UE), znacznie wyższe w przypadku Europy niż w przypadku międzynarodowych partnerów handlowych, w szczególności Stanów Zjednoczonych. Ceny detaliczne wzrosły w większym stopniu niż ceny hurtowe z powodu wzrostu składników cen sieci oraz podatków i opłat. Niedoskonałości w zakresie danych doprowadziły do zalecenia dotyczącego poprawy szczegółowości, przejrzystości i spójności gromadzenia danych dotyczących cen energii oraz do wniosku Komisji i do przyjęcia rozporządzenia (UE) 2016/1952. Postanowiono również, że takie sprawozdanie dotyczące cen i kosztów energii będzie sporządzane co 2 lata. Komisja Europejska opublikowała zatem takie sprawozdania również w latach 2016 i 2018.
Zwiększona przejrzystość cen gazu i energii elektrycznej powinna przyczyniać się do promowania uczciwej konkurencji poprzez zachęcanie konsumentów do wyboru między różnymi źródłami energii (ropą naftową, węglem, gazem ziemnym oraz odnawialnymi źródłami energii) oraz różnymi dostawcami. Przejrzystość cen energii ma większą skuteczność przy jak najszerszym publikowaniu i rozpowszechnianiu cen i polityk cenowych.
Direct access to
Inne artykuły
Główne tabele
- Energy (t_nrg), zob. (w jęz. angielskim):
- Energy statistics – main indicators (t_nrg_indic)
- Electricity prices by type of user (ten00117)
Baza danych
- Energy (nrg), zob. (w jęz. angielskim):
- Energy statistics - prices of natural gas and electricity (nrg_price)
- Energy statistics - natural gas and electricity prices (from 2007 onwards) (nrg_pc)
- Energy statistics - natural gas and electricity prices (until 2007) (nrg_pc_h)
Sekcja specjalna
- Energy (w jęz. angielskim)
Metodyka
- Energy statistics — electricity prices for domestic and industrial consumers, price components (ESMS metadata file — nrg_pc_204_esms) (w jęz. angielskim)
Wizualizacja danych
- Energy price visualisation (w jęz. angielskim)
Linki zewnętrzne
- Eurelectric (w jęz. angielskim)
- Europe’s Energy Portal (w. jęz. angielskim)
- Komisja Europejska — Energia
- Weekly oil bulletin (weekly pump prices) (w. jęz. angielskim)
- Single market progress report for gas and electricity (w. jęz. angielskim)
- International Energy Agency (IEA) — Prices and taxes statistics (w jęz. angielskim)
Uwagi
* Użycie tej nazwy nie wpływa na stanowiska w sprawie statusu Kosowa i jest zgodne z rezolucją Rady Bezpieczeństwa ONZ 1244/1999 oraz z opinią Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości w sprawie Deklaracji niepodległości Kosowa.