Archive:Στατιστικές ισοζυγίου πληρωμών

This Statistics Explained article has been archived - for recent article on Balance of payment statistics see [[Balance of payment statistics|Here]

Στοιχεία εξαχθέντα τον Απριλίου 2016. Πιο πρόσφατα δεδομένα: Περαιτέρω πληροφορίες της Eurostat, Βασικοί πίνακες και Βάση δεδομένων. Προγραμματισμένη επικαιροποίηση του άρθρου: Σεπτέμβριος 2017.

Γράφημα 1: Τρέχουσες συναλλαγές, EΕ-28, 2005–15 (¹)
(δισ. ευρώ)
Πηγή: Eurostat (bop_eu6_q)

Γράφημα 2: Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών με επιλεγμένους εταίρους, EΕ-28, 2015
(δισ. ευρώ)
Πηγή: Eurostat (bop_eu6_q)

Πίνακας 1: Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών με τον υπόλοιπο κόσμο, EΕ-28, 2005–15 (¹)
(δισ. ευρώ)
Πηγή: Eurostat (bop_eu6_q) και (bop_c6_q)

Πίνακας 2: Λογαριασμοί τρεχουσών συναλλαγών και λογαριασμοί κεφαλαίου , 2015
(δισ. ευρώ)
Πηγή: Eurostat (bop_eu6_q) και (bop_c6_q)

Πίνακας 3: Λογαριασμοί τρεχουσών συναλλαγών και λογαριασμοί κεφαλαίου σε σχέση με το ΑΕΠ, 2015
(δισ. ευρώ)
Πηγή: Eurostat (bop_eu6_q)

Πίνακας 4: Επιλεγμένα στοιχεία του ισοζυγίου χρηματοοικονομικών συναλλαγών, 2015 (¹)
(δισ. ευρώ)
Πηγή: Eurostat (bop_eu6_q) και (bop_c6_q)

Πίνακας 5: Επιλεγμένα στοιχεία του ισοζυγίου χρηματοοικονομικών συναλλαγών σε σχέση με το ΑΕΠ, 2015
(δισ. ευρώ)
Πηγή: Eurostat (bop_c6_q), (bop_gdp6_q) και (nama_10_gdp)

Το ισοζύγιο πληρωμών καταγράφει όλες τις οικονομικές συναλλαγές μεταξύ των οντοτήτων κατοίκων και των οντοτήτων μη κατοίκων κατά τη διάρκεια μιας δεδομένης περιόδου. Το παρόν άρθρο παρουσιάζει δεδομένα για το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και το ισοζύγιο χρηματοοικονομικών συναλλαγών του ισοζυγίου πληρωμών για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) και τα κράτη μέλη της. Για πρώτη φορά, τα δεδομένα παρουσιάζονται σε σχέση με το [νέο πρότυπο καταγραφής στοιχείων του έκτου εγχειριδίου ισοζυγίου πληρωμών (BPM6) (στα αγγλικά) του ΔΝΤ.

Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και το ισοζύγιο κίνησης κεφαλαίων απεικονίζουν την έκθεση μιας οικονομίας έναντι της αλλοδαπής, ενώ το ισοζύγιο χρηματοοικονομικών συναλλαγών εξηγεί τον τρόπο χρηματοδότησής της. Ιδανικά, το ισοζύγιο του λογαριασμού τρεχουσών συναλλαγών και του λογαριασμού κίνησης κεφαλαίων θα πρέπει να είναι ίσα με το συνολικό καθαρό ποσό του χρηματοοικονομικού λογαριασμού, αλλιώς καταγράφονται καθαρά σφάλματα και παραλείψεις. Ένα άρθρο για τις άμεσες ξένες επενδύσεις παρέχει περισσότερες πληροφορίες για μια συνιστώσα του ισοζυγίου χρηματοοικονομικών συναλλαγών, ενώ ένα άλλο για το διεθνές εμπόριο υπηρεσιών επικεντρώνεται σε μια συνιστώσα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών.

Κύρια στατιστικά στοιχεία

Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών

Το πλεόνασμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών στην ΕΕ-28 ανήλθε στα 161,6 δισ. ευρώ το 2015 (βλ. Γράφημα 1), το οποίο αντιστοιχεί στο 1,1 % του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ). Αντιθέτως, το 2014, το πλεόνασμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών ήταν eur 129,6 δισ. ευρώ. Οι τελευταίες εξελίξεις για το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της ΕΕ-28 δείχνουν συνέχιση του μοντέλου που καθιερώθηκε το 2008: ενώ το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών κορυφώθηκε το 2008 φτάνοντας στο 2,1 % του ΑΕΠ, μειώθηκε σταδιακά και το 2012 μετατράπηκε σε πλεόνασμα της τάξης του 0,6 % του ΑΕΠ· το πλεόνασμα αντιστοιχούσε στο 1,1 % του ΑΕΠ το 2013 και στο 0,9 % του ΑΕΠ το 2014. Το πλεόνασμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών για το 2015 βασίστηκε σε ελλείμματα πρωτογενών και δευτερογενών εισοδημάτων (0,1 % και 0,5 %του ΑΕΠ) και σε πλεονάσματα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών για τα αγαθά (0,7 % του ΑΕΠ) και τις υπηρεσίες (1,0 %) — βλ. Πίνακα 3.

Μεταξύ των χωρών και των περιφερειών εταίρων που παρουσιάζονται στο Γράφημα 2, το μεγαλύτερο έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της ΕΕ-28 παρατηρείται με την Κίνα, φτάνοντας στα 145,7 δισ. ευρώ το 2015, με τη Ρωσία να ακολουθεί (33,2 δισ. ευρώ). Τα υψηλότερα πλεονάσματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών καταγράφηκαν με τις Ηνωμένες Πολιτείες (101,0 δισ. ευρώ) και την Ελβετία (70,6 δισ. ευρώ), ενώ πλεονάσματα καταγράφηκαν επίσης με τη Βραζιλία, το Χονγκ Κονγκ, τον Καναδά και την Ινδία. Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της ΕΕ-28 με την Ιαπωνία μεταβλήθηκε από ελαφρώς πλεονασματικό το 2014 σε ελλειμματικό το 2015 (από 4,5 δισ. ευρώ το 2014 στα -32,2 δισ. ευρώ το 2015).

Δέκα κράτη μέλη της ΕΕ κατέγραψαν ελλείμματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών το 2015, ενώ 18 κατέγραψαν πλεονάσματα (βλ. Πίνακες 1 έως 3). Τα μεγαλύτερα ελλείμματα (ως ποσοστό του ΑΕΠ) παρατηρήθηκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο (5,2 %) και στην Κύπρο (3,6 %), ενώ η Μάλτα και οι Κάτω Χώρες ανέφεραν τα μεγαλύτερα πλεονάσματα ως ποσοστό του ΑΕΠ (9,9 % και 9,1 %)· ακολουθούσε η Γερμανία (8,5 %), η οποία κατέγραψε το μεγαλύτερο πλεόνασμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών σε απόλυτες τιμές (257,0 δισ. ευρώ).

Η Γερμανία, η Ιρλανδία, οι Κάτω Χώρες, η Ιταλία και η Φινλανδία ήταν τα μόνα κράτη μέλη της ΕΕ που κατέγραψαν έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών για τις υπηρεσίες το 2015, ενώ το Λουξεμβούργο (39,7 % του ΑΕΠ), η Μάλτα (23,8 %), η Κροατία (17,9 %) και η Κύπρος (16,8 %) πέτυχαν σχετικά υψηλά πλεονάσματα σε σχέση με το επίπεδο του ΑΕΠ τους.

Τα μισά από τα 28 κράτη μέλη της ΕΕ κατέγραψαν ελλείμματα στις συναλλαγές αγαθών — συμπεριλαμβανομένων μάλιστα των τεσσάρων κρατών μελών που κατέγραψαν τα μεγαλύτερα πλεονάσματα στον τομέα των υπηρεσιών. Από τα 14 τα κράτη μέλη που κατέγραψαν πλεονάσματα στις συναλλαγές αγαθών, τα μεγαλύτερα πλεονάσματα (ως ποσοστό του ΑΕΠ) καταγράφηκαν στην Ιρλανδία (30,7&nbsp,%), τις Κάτω Χώρες (11,5&nbsp·%) και τη Γερμανία (8,7&nbsp·%).

Μεταξύ των χωρών της ΕΖΕΣ, η Νορβηγία και η Ελβετία ανέφεραν σημαντικά πλεονάσματα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών το 2015 (η Ελβετία 68,5 δισ. ευρώ, η Νορβηγία 31,8 δισ. ευρώ). Και οι δύο χώρες κατέγραψαν σημαντικά πλεονάσματα στις συναλλαγές αγαθών (η Ελβετία 50,3 δισ. ευρώ, η Νορβηγία 25,2 δισ. ευρώ) και σημαντική αύξηση των εισροών πρωτογενούς εισοδήματος· η Ελβετία, επίσης, σημείωσε πλεόνασμα και στον τομέα των υπηρεσιών (15,4 δισ. ευρώ).

Λογαριασμός κίνησης κεφαλαίων

Παραδοσιακά, ο λογαριασμός κίνησης κεφαλαίων της ΕΕ-28 κατέγραφε έλλειμμα, με σημαντικές κεφαλαιακές μεταβιβάσεις προς την αλλοδαπή. Το 2015, η τάση αυτή συνεχίστηκε με κεφαλαιακό έλλειμμα της τάξης των 45,0 δισ. ευρώ, δηλαδή 0,3 % του ΑΕΠ, γεγονός που ήταν κυρίως το αποτέλεσμα του μεγάλου ελλείμματος του λογαριασμού κίνησης κεφαλαίων για τις Κάτω Χώρες (35,2 δισ. ευρώ).

Η Ελβετία ήταν η μόνη χώρα της ΕΖΕΣ που ανέφερε μείζονες συναλλαγές στον λογαριασμό κίνησης κεφαλαίων: το 2015 σημειώθηκε έλλειμμα ύψους 13,2 δισ. ευρώ.

Ισοζύγιο χρηματοοικονομικών συναλλαγών

Τρία είδη επενδύσεων (άμεσες ξένες επενδύσεις ή ΑΞΕ, επενδύσεις χαρτοφυλακίου και λοιπές επενδύσεις), ενοποιούν τις χρηματοοικονομικές συναλλαγές με τα (καθαρά) χρηματοοικονομικά παράγωγα και τα συναλλαγματικά διαθέσιμα. Τα περιουσιακά στοιχεία και οι υποχρεώσεις ερμηνεύονται ως καθαρές αξίες (καθαρή απόκτηση περιουσιακών στοιχείων, καθαρή ανάληψη υποχρεώσεων). Ως εκ τούτου, το καθαρό ισοζύγιο χρηματοοικονομικών συναλλαγών ερμηνεύεται ως καθαρή δανειοδότηση στην αλλοδαπή όταν είναι θετικό, και καθαρή δανειοληψία από την αλλοδαπή όταν είναι αρνητικό.

Συνολικά, 23 κράτη μέλη της ΕΕ ήταν καθαροί δανειστές προς την αλλοδαπή το 2015, με πλεόνασμα στο καθαρό ισοζύγιο χρηματοοικονομικών συναλλαγών τους, με τη Μάλτα να δηλώνει την υψηλότερη αξία σε σχέση με το ΑΕΠ (10,4 % του ΑΕΠ). Πέντε κράτη μέλη της ΕΕ ήταν καθαροί οφειλέτες, κυρίως το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία: ας σημειωθεί, ωστόσο, ότι κανένα από αυτά τα κράτη μέλη δεν δημοσιεύουν τα καθαρά ανοίγματά τους στα ισοζύγια χρηματοοικονομικών συναλλαγών τους — βλ. Πίνακες&nbsp· 4 και 5.

Σε απόλυτες τιμές, ο μεγαλύτερος καθαρός δανειστής στην ΕΕ-28 είναι με διαφορά η Γερμανία, με καθαρή δανειοδότηση 232,2 δισ. ευρώ το2015 (βλ. Πίνακα 4). Η ζώνη του ευρώ ήταν επίσης καθαρός δανειστής στην αλλοδαπή το 2015 με 306,6 δισ. ευρώ καθαρής δανειοδότησης, ποσό που αντιστοιχεί στο 2,9 % του ΑΕΠ. Το εν λόγω πλεόνασμα διατηρήθηκε χάρη σε σημαντικές καθαρές αποκτήσεις ξένων περιουσιακών στοιχείων κατά τη διάρκεια του 2015 με τη μορφή άμεσων επενδύσεων και επενδύσεων χαρτοφυλακίου (601,5 δισ. ευρώ και 394,5 δισ. ευρώ αντίστοιχα), οι οποίες ήταν σημαντικά υψηλότερες από την καθαρή ανάληψη υποχρεώσεων σε αυτά τα στοιχεία. Τα πλέον πρόσφατα δεδομένα επιβεβαιώνουν ότι οι κύριοι κόμβοι χρηματοοικονομικών συναλλαγών το 2015 στην ΕΕ-28 ήταν η Γερμανία, το Λουξεμβούργο, η Ιρλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Η Γερμανία, ως ο μεγαλύτερος καθαρός δανειστής στην ΕΕ-28, σημείωσε υψηλά επίπεδα καθαρών αποκτήσεων με μορφή άμεσων επενδύσεων και επενδύσεων χαρτοφυλακίου, και ενίσχυσε δυναμικά τις θέσεις περιουσιακών της στοιχείων με την αλλοδαπή κατά τη διάρκεια του 2015. Από την άλλη πλευρά, στο Ηνωμένο Βασίλειο σημειώθηκαν ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα καθαρής ανάληψης υποχρεώσεων από επενδύσεις χαρτοφυλακίου μέσω της νέας δραστηριότητας έκδοσης στις αγορές κινητών αξιών κατοίκων, μέσω της οποίας χρηματοδοτήθηκαν οι (καθαρές) αποκτήσεις άλλων επενδυτικών περιουσιακών στοιχείων όπως δάνεια προς την αλλοδαπή.

Το Λουξεμβούργο και η Ιρλανδία κατέγραψαν υψηλά επίπεδα τόσο δανειοληπτικών όσο και δανειοδοτικών δραστηριοτήτων, με σχετικά υψηλή έκθεση σε σχέση με το ΑΕΠ τους και στα τρία κύρια στοιχεία του ισοζυγίου χρηματοοικονομικών συναλλαγών. Οι καθαρές συναλλαγές σε άμεσες επενδύσεις κατέγραψαν με διαφορά τα υψηλότερα επίπεδα στην ΕΕ-28 στο Λουξεμβούργο με 279,8 δισ. ευρώ καθαρής απόκτησης περιουσιακών στοιχείων (536,9 % του ΑΕΠ) και 231,6 δισ. ευρώ καθαρής ανάληψης υποχρεώσεων (444,5 % του ΑΕΠ) με την αλλοδαπή. Παρόμοια κατάσταση παρατηρήθηκε για τις συναλλαγές σε επενδύσεις χαρτοφυλακίου: τo 2015 καταγράφηκε καθαρή αξία 256,5 δισ. ευρώ για την απόκτηση περιουσιακών στοιχείων από επενδύσεις χαρτοφυλακίου (492,2 % του ΑΕΠ), ενώ σημειώθηκε καθαρή ανάληψη υποχρεώσεων από επενδύσεις χαρτοφυλακίου ύψους 355,4 δισ. ευρώ (681,9 % του ΑΕΠ). Αυτά τα υψηλά επίπεδα εκδοτικής δραστηριότητας στο Λουξεμβούργο διατηρούνται εν μέρει από την εγχώρια βιομηχανία αμοιβαίων κεφαλαίων με σημαντικές δευτερογενείς επιπτώσεις στις συναλλαγές του χαρτοφυλακίου των περιουσιακών στοιχείων. Ομοίως, το 2015 η Ιρλανδία κατέγραψε 213,1 δισ. ευρώ σε καθαρή ανάληψη υποχρεώσεων χαρτοφυλακίου επενδύσεων (99,3 % του ΑΕΠ), ακολουθώντας το Ηνωμένο Βασίλειο σε απόλυτες τιμές (349,7 δισ. ευρώ, ή 13,6&nbsp,% του ΑΕΠ).

Αντίθετα, τα επίπεδα των συναλλαγών για άλλες επενδύσεις το 2015 ήταν σημαντικά χαμηλότερα στην ΕΕ-28, ως αποτέλεσμα των λιγότερων αποκτήσεων νέων περιουσιακών στοιχείων και των περισσότερων εξοφλήσεων υφιστάμενων υποχρεώσεων. Οι καθαρές αποκτήσεις άλλων επενδυτικών στοιχείων μειώθηκαν κατά 202,0 δισ. ευρώ, ενώ οι καθαρές αναλήψεις άλλων επενδυτικών υποχρεώσεων μειώθηκαν κατά 446,1 δισ. ευρώ. Το Ηνωμένο Βασίλειο συνέβαλε σε μεγάλο βαθμό στην εν λόγω αποεπένδυση, μολονότι συνολικά 13 κράτη μέλη της ΕΕ ανέφεραν μείωση των επενδύσεων τόσο σε περιουσιακά στοιχεία όσο και σε υποχρεώσεις. Παρόλ’ αυτά, η ΕΕ-28 το 2015 παρέμεινε σημαντικός καθαρός δανειστής κεφαλαίου (όπως δάνεια) προς την αλλοδαπή (καθαρές χορηγήσεις ισοδύναμες με το 1,7 % του ΑΕΠ), χρηματοδοτώντας την καθαρή λήψη δανείων της από πράξεις άμεσων επενδύσεων και επενδύσεων χαρτοφυλακίου.

Όσον αφορά τις συναλλαγές σε χρηματοοικονομικά παράγωγα και τα δικαιώματα υπαλλήλων προς απόκτηση μετοχών, η ΕΕ-28 ήταν καθαρός δανειστής το 2015 (14,9 δισ. ευρώ), μολονότι αυτό αντιστοιχούσε μόνο στο 0,1&nbsp,% του ΑΕΠ της. Κυρίως η Ιρλανδία και η Γερμανία σημείωσαν τα υψηλότερα πλεονάσματα, με σημαντική έκθεση στην Ιρλανδία σε σχέση με το ΑΕΠ της (15,3&nbsp·%). Αντιθέτως, το Λουξεμβούργο ήταν καθαρός δανειολήπτης, με έλλειμμα ίσο με το 12,1&nbsp,% του ΑΕΠ κατά το ίδιο έτος.

Όπως ήταν αναμενόμενο, η Ελβετία εκδήλωσε την πιο σημαντική έκθεση σε χρηματοοικονομικές συναλλαγές μεταξύ των χωρών της ΕΖΕΣ. Η Ελβετία και η Νορβηγία ήταν καθαροί δανειστές το 2015 (η Ελβετία 57,8 δισ. ευρώ και η Νορβηγία 29,2 δισ. ευρώ), με την Ελβετία να καταγράφει δυναμική δραστηριότητα όσον αφορά τις άμεσες επενδύσεις κατά τη διάρκεια του έτους· τόσο η καθαρή απόκτηση περιουσιακών στοιχείων όσο και η καθαρή ανάληψη υποχρεώσεων για άμεσες επενδύσεις κατέγραψαν πλεονάσματα άνω των 100eur δισ. ευρώ. Από την άλλη πλευρά, η Ισλανδία ανέφερε μείωση των επενδύσεων σε επενδύσεις χαρτοφυλακίου με ελλείμματα τόσο στην καθαρή απόκτηση περιουσιακών στοιχείων (17,6 % του ΑΕΠ) όσο και στην καθαρή ανάληψη υποχρεώσεων (40,6 % του ΑΕΠ), ενώ άλλες υποχρεώσεις επενδύσεων εμφάνισαν πλεόνασμα (17,1 % του ΑΕΠ).

Πηγές και διαθεσιμότητα δεδομένων

Οι κύριες μεθοδολογικές αναφορές που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή των στατιστικών ισοζυγίου πληρωμών προέρχονται από το έκτο εγχειρίδιο ισοζυγίου πληρωμών (BPM6) του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ). Αυτό το νέο σύνολο διεθνών προτύπων αναπτύχθηκε εν μέρει στο πλαίσιο σημαντικών οικονομικών εξελίξεων, όπως είναι, μεταξύ άλλων, ο ενισχυμένος ρόλος της παγκοσμιοποίησης, η αύξηση της καινοτομίας και της πολυπλοκότητας στις χρηματοοικονομικές αγορές, καθώς και η μεγαλύτερη έμφαση που δίνεται στη χρησιμοποίηση ισολογισμών ως εργαλείου για την κατανόηση της οικονομικής δραστηριότητας (αρχή στοιχείων ενεργητικού-παθητικού).

Η υποβολή δεδομένων στη Eurostat για το ισοζύγιο πληρωμών διέπεται από τον κανονισμό 184/2005 σχετικά με τις κοινοτικές στατιστικές για το ισοζύγιο πληρωμών, το διεθνές εμπόριο υπηρεσιών και τις άμεσες ξένες επενδύσεις. Οι νέες απαιτήσεις δεδομένων σύμφωνα με το εγχειρίδιο BPM6 περιλαμβάνονται στον κανονισμό αριθ. 555/2012 της Επιτροπής, της 22ας Ιουνίου 2012, ως τροποποίηση του ανωτέρω.

Τον Απρίλιο του 2016 κατέστησαν διαθέσιμα τα πρώτα προσωρινά δεδομένα για το 4ο τρίμηνο του 2015, από τα οποία παρήχθη η πρώτη εκτίμηση των ετήσιων αποτελεσμάτων για το 2015.

Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών

Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών του ισοζυγίου πληρωμών παρέχει πληροφορίες όχι μόνο για το διεθνές εμπόριο αγαθών (που ήταν ανέκαθεν η μεγαλύτερη κατηγορία), αλλά και για το διεθνές εμπόριο υπηρεσιών, το πρωτογενές και το δευτερογενές εισόδημα. Για όλες αυτές τις συναλλαγές, το ισοζύγιο πληρωμών καταγράφει την αξία των πιστώσεων (εξαγωγών) και των χρεώσεων (εισαγωγών). Ένα θετικό ισοζύγιο - πλεόνασμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών (το οποίο ίσχυε στην ΕΕ-28 το 2014 και το 2015) - δείχνει ότι η οικονομία κερδίζει περισσότερα από τις διεθνείς συναλλαγές εξαγωγών και όχι πραγματοποιώντας δαπάνες στο εξωτερικό από συναλλαγές εισαγωγών με άλλες οικονομίες, και ως εκ τούτου αποτελεί καθαρό πιστωτή προς την αλλοδαπή.

Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών μετρά την οικονομική θέση μιας χώρας στον κόσμο, καλύπτοντας όλες τις συναλλαγές που πραγματοποιούνται μεταξύ μονάδων κατοίκων και μονάδων μη κατοίκων. Ειδικότερα, τα τέσσερα κύρια συστατικά στοιχεία του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών ορίζονται, σύμφωνα με το BPM6, ως εξής:

Το διεθνές εμπόριο αγαθών καλύπτει γενικά εμπορεύματα, καθαρές εξαγωγές αγαθών στο πλαίσιο διαμεσολαβητικού εμπορίου και μη νομισματικό χρυσό. Οι εξαγωγές και οι εισαγωγές εμπορευμάτων καταγράφονται στην αποκαλούμενη εκτίμηση FOB (ελεύθερο επί του πλοίου) — με άλλα λόγια, στην αγοραία τους αξία στα τελωνειακά σύνορα των οικονομιών εξαγωγής, συμπεριλαμβάνοντας έτσι τα τέλη για τις υπηρεσίες ασφάλισης και μεταφοράς έως τα σύνορα της οικονομίας εξαγωγής. Συνεπώς για τις εισαγωγές απαιτείται μια προσαρμογή FOB προκειμένου να αφαιρεθεί η αξία των εμπορευμάτων και των ασφαλίστρων που προκύπτει από τη μεταφορά έως τα σύνορα της οικονομίας εισαγωγής.
Το διεθνές εμπόριο υπηρεσιών αποτελείται από τα ακόλουθα στοιχεία: υπηρεσίες μεταποίησης αγαθών τα οποία ανήκουν σε άλλους (αγαθά προς μεταποίηση), υπηρεσίες συντήρησης και επισκευής, υπηρεσίες μεταφορών που εκτελούνται από κατοίκους της ΕΕ για κατοίκους χωρών εκτός της ΕΕ, ή το αντίστροφο, σχετικά με τη μεταφορά επιβατών, διακίνηση εμπορευμάτων, και βοηθητικές υπηρεσίες, όπως τέλη διακίνησης φορτίων, συσκευασία και ανασυσκευασία, ρυμούλκηση που δεν συμπεριλαμβάνεται στις υπηρεσίες εμπορευματικών μεταφορών, πλοήγηση και βοήθημα πλοήγησης για τους μεταφορείς, έλεγχος της εναέριας κυκλοφορίας, εργασίες διάσωσης, αμοιβές πρακτόρων, και ούτω καθεξής· ταξιδιωτικές υπηρεσίες, που περιλαμβάνουν πρωτίστως τα αγαθά και τις υπηρεσίες που αποκτούν ταξιδιώτες της ΕΕ από κατοίκους χωρών εκτός της ΕΕ ή αντίστροφα· και άλλες υπηρεσίες, οι οποίες περιλαμβάνουν κατασκευαστικές υπηρεσίες, ασφαλιστικές και συνταξιοδοτικές υπηρεσίες, χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, τέλη για τη χρήση διανοητικής ιδιοκτησίας που δεν περιλαμβάνονται αλλού, υπηρεσίες επικοινωνίας, υπηρεσίες ηλεκτρονικού υπολογιστή και υπηρεσίες πληροφόρησης, λοιπές επιχειρηματικές υπηρεσίες (που περιλαμβάνουν υπηρεσίες έρευνας και ανάπτυξης, επαγγελματικές υπηρεσίες και υπηρεσίες παροχής συμβουλών σε θέματα διαχείρισης, τεχνικές υπηρεσίες και άλλες υπηρεσίες που σχετίζονται με το εμπόριο, πολιτιστικές και ψυχαγωγικές υπηρεσίες και υπηρεσίες της γενικής κυβέρνησης που δεν περιλαμβάνονται αλλού.
Το πρωτογενές εισόδημα καλύπτει βασικά τρία είδη συναλλαγών: το εισόδημα εξαρτημένης εργασίας που καταβάλλεται σε εργαζομένους μη κατοίκους ή που λαμβάνεται από εργοδότες μη κατοίκους, το εισόδημα από άμεσες επενδύσεις, από επενδύσεις χαρτοφυλακίου και λοιπές επενδύσεις, και λοιπό πρωτογενές εισόδημα (φόροι επί της παραγωγής και επί των εισαγωγών, επιδοτήσεις και μισθώσεις). Όλα τα στοιχεία εσόδων από επενδύσεις καλύπτουν εισόδημα από μετοχικό κεφάλαιο και μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων (διανεμόμενα και δεδουλευμένα έσοδα) και τόκους από επενδύσεις σε χρεόγραφα, καταθέσεις ή δάνεια, και επενδυτικές αναλήψεις από το εισόδημα οιονεί εταιρειών.
Το δευτερογενές εισόδημα περιλαμβάνει τρέχουσες μεταβιβάσεις της γενικής κυβέρνησης, για παράδειγμα πληρωμές τρεχόντων φόρων εισοδήματος και περιουσίας, εισφορές κοινωνικής ασφάλισης και παροχές, μεταβιβάσεις που συνδέονται με τη διεθνή συνεργασία, και τρέχουσες μεταβιβάσεις που συνδέονται με χρηματοδοτικές και μη χρηματοδοτικές εταιρείες, νοικοκυριά ή μη κερδοσκοπικές οργανώσεις.

Λογαριασμός κίνησης κεφαλαίων

Ο λογαριασμός κίνησης κεφαλαίων του ισοζυγίου πληρωμών παρέχει πληροφορίες σχετικά με την απόκτηση μη χρηματοπιστωτικών περιουσιακών στοιχείων από κατοίκους της αλλοδαπής, ή από μη κατοίκους της οικονομίας αναφοράς, για παράδειγμα επενδύσεις σε ακίνητα. Περιλαμβάνει επίσης μεταβιβάσεις κεφαλαίων από τη γενική κυβέρνηση και χρηματοδοτικές, μη χρηματοδοτικές εταιρείες, νοικοκυριά ή μη κερδοσκοπικές οργανώσεις (που καλύπτουν επίσης ειδικά άφεση χρέους).

Ισοζύγιο χρηματοοικονομικών συναλλαγών

Το ισοζύγιο χρηματοοικονομικών συναλλαγών του ισοζυγίου πληρωμών καλύπτει όλες τις συναλλαγές που σχετίζονται με μεταβολές κυριότητας στα ξένα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία και υποχρεώσεις μιας οικονομίας. Το ισοζύγιο χρηματοοικονομικών συναλλαγών αναλύεται, σύμφωνα με το BPM6, στα εξής πέντε κύρια στοιχεία: άμεσες επενδύσεις, επενδύσεις χαρτοφυλακίου, χρηματοοικονομικά παράγωγα, λοιπές επενδύσεις και συναλλαγματικά διαθέσιμα. Όλα τα στοιχεία καταγράφονται πλέον σύμφωνα με την αρχή στοιχείων ενεργητικού-παθητικού, η οποία υποστηρίζει την πλήρη εφαρμογή της προσέγγισης των ισολογισμών στο ισοζύγιο χρηματοοικονομικών συναλλαγών. Σε αυτό το πλαίσιο καταγράφονται οι καθαρές αξίες και πρέπει να ερμηνεύονται λαμβάνοντας υπόψη τις υποκείμενες ακαθάριστες συναλλαγές - η καθαρή απόκτηση περιουσιακών στοιχείων βασίζεται στην απόκτηση νέων περιουσιακών στοιχείων, μείον τη μείωση των περιουσιακών στοιχείων κατά τη διάρκεια της υπό εξέταση περιόδου, ενώ η καθαρή ανάληψη υποχρεώσεων αποτελείται από την έκδοση νέων υποχρεώσεων μείον τις εξαγορές εκκρεμών υποχρεώσεων. Το προκύπτον ισοζύγιο καθαρών περιουσιακών στοιχείων μείον τις καθαρές υποχρεώσεις ερμηνεύεται ως καθαρή δανειοδότηση στην αλλοδαπή όταν είναι θετικό, ή καθαρή δανειοληψία όταν είναι αρνητικό.

Ο όρος «άμεσες επενδύσεις» σημαίνει ότι ένας κάτοικος άμεσος επενδυτής πραγματοποιεί μια επένδυση που δίνει τον έλεγχο ή σημαντικό βαθμό επιρροής στη διοίκηση μιας επιχείρησης σε μια άλλη οικονομία. Στο πλαίσιο αυτής της κατάταξης διακρίνονται οι ΑΞΕ σε εισόδημα από μετοχικό κεφάλαιο και μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων (συν επανεπένδυση κερδών κατά περίπτωση) και σε εισόδημα από χρεόγραφα. Απαιτείται μια ανάλυση για τις συναλλαγές με άμεσο επενδυτή σε επιχειρήσεις άμεσων επενδύσεων, αντίστροφες επενδύσεις και διεθνείς συναλλαγές μεταξύ αδελφών επιχειρήσεων με την τελική ελέγχουσα μητρική να είναι κάτοικος ή μη κάτοικος. Περισσότερες πτυχές καλύπτονται σε ειδικό άρθρο για τις άμεσες ξένες επενδύσεις.

Οι επενδύσεις χαρτοφυλακίου καταγράφουν τις συναλλαγές σε διαπραγματεύσιμα χρηματοοικονομικά αξιόγραφα, με εξαίρεση τις συναλλαγές που εμπίπτουν στον ορισμό των άμεσων επενδύσεων ή των συναλλαγματικών διαθεσίμων. Προσδιορίζονται δύο κύρια στοιχεία: μετοχικοί τίτλοι και χρεόγραφα (ομόλογα και γραμμάτια ή μέσα της χρηματαγοράς).

Τα χρηματοοικονομικά παράγωγα (εκτός των αποθεματικών) είναι χρηματοοικονομικά μέσα που συνδέονται με άλλο συγκεκριμένο χρηματοοικονομικό μέσο, δείκτη ή εμπόρευμα και μέσω του οποίου συγκεκριμένοι χρηματοοικονομικοί κίνδυνοι μπορούν να αποτελέσουν αυτοτελώς αντικείμενο συναλλαγής στις χρηματοοικονομικές αγορές. Οι συναλλαγές σε χρηματοοικονομικά παράγωγα αντιμετωπίζονται ως χωριστές συναλλαγές και όχι ως αναπόσπαστα μέρη της αξίας των υποκείμενων συναλλαγών με τις οποίες μπορούν να συνδεθούν. Διανέμονται ως καθαρή αξία μόνο στοιχείων ενεργητικού και παθητικού.

Οι λοιπές επενδύσεις είναι μια υπολειμματική κατηγορία, η οποία δεν καταχωρίζεται στους άλλους τίτλους του ισοζυγίου χρηματοοικονομικών συναλλαγών (άμεσες επενδύσεις, επενδύσεις χαρτοφυλακίου ή συναλλαγματικά διαθέσιμα) και κατ’ αρχήν καλύπτει τέσσερα είδη μέσων - μετρητά και καταθέσεις (κατά κανόνα, το σημαντικότερο στοιχείο), εμπορικές πιστώσεις/προκαταβολές, δάνεια, λοιπά περιουσιακά στοιχεία και υποχρεώσεις.

Τα συναλλαγματικά διαθέσιμα είναι ξένα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία που είναι διαθέσιμα και ελέγχονται από τις νομισματικές αρχές· χρησιμοποιούνται για τη χρηματοδότηση και τη ρύθμιση των ανισορροπιών των πληρωμών ή για άλλους σκοπούς.

Πλαίσιο

Η ΕΕ είναι σημαντικός «παίκτης» στην παγκόσμια οικονομία όσον αφορά το διεθνές εμπόριο αγαθών και υπηρεσιών και τις ξένες επενδύσεις. Οι στατιστικές του ισοζυγίου πληρωμών δίνουν μια πλήρη εικόνα όλων των εξωτερικών συναλλαγών της ΕΕ και των επιμέρους κρατών μελών της. Πράγματι, αυτές οι στατιστικές μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως εργαλείο για τη μελέτη της διεθνούς έκθεσης των διαφόρων τομέων της οικονομίας της ΕΕ, παρουσιάζοντας τα συγκριτικά πλεονεκτήματα και μειονεκτήματά της με την αλλοδαπή, και τη στάθμιση των συνεπαγόμενων μακροοικονομικών κινδύνων για την οικονομία. Η χρηματοπιστωτική και οικονομική κρίση ανέδειξε τη σημασία ανάπτυξης αυτών των χρηματοοικονομικών στατιστικών, καθώς οι ενδεχόμενες βελτιώσεις στη διαθεσιμότητα στοιχείων για την πραγματική και την χρηματοπιστωτική παγκόσμια οικονομία μπορεί να είχαν βοηθήσει τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και τους αναλυτές κατά την εξέλιξη της κρίσης· για παράδειγμα, αν υπήρχαν νωρίτερα διεθνώς συγκρίσιμες πληροφορίες για τις χρηματοοικονομικές συναλλαγές και την έκθεση σε συγκεκριμένα περιουσιακά στοιχεία και υποχρεώσεις.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε νέες προτάσεις πολιτικής στον τομέα αυτό στον απόηχο της χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κρίσης, με σκοπό να θεσπίσει νομοθεσία που αποσκοπεί στην τόνωση της οικονομικής ανάκαμψης (όπως η πρόταση κανονισμού για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων [COM(2015) 10], αλλά και να δρομολογήσει πρωτοβουλίες για τη βαθμονόμηση τακτικών μακροοικονομικών κινδύνων στα κράτη μέλη της ΕΕ (όπως η διαδικασία μακροοικονομικών ανισορροπιών [1]). Περισσότερες πληροφορίες για τις πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής διατίθενται στον ιστότοπο της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικών και Χρηματοδοτικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όπου μπορείτε να βρείτε λεπτομερέστερες πληροφορίες για ευρύ φάσμα πρόσφατων πρωτοβουλιών συγκεκριμένα Ένα Επενδυτικό Σχέδιο για την Ευρώπη και το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο.